Πειραιάς 1888. Ο Σπύρος Μεταξάς, έμπορος και ιδιοκτήτης ταβέρνας της πόλης, προχωράει στη δημιουργία του «μπράντι» και στην ίδρυση του πρώτου εργοστασίου. Δραστήριος και ανήσυχος άνθρωπος όπως είναι, οραματίζεται από νωρίς να εξαγάγει το προϊόν του, με αποτέλεσμα πολύ σύντομα να καμαρώνει για δύο ακόμη ποτοποιίες, μία στην Οδησσό και μία στην Κωνσταντινούπολη.
Το 1900 αρχίζουν οι πρώτες εξαγωγές στην Αμερική, και το Μεταξά γίνεται γνωστό ως το «ιπτάμενο μπράντι». Δυστυχώς, ο Σπύρος Μεταξάς πεθαίνει αρκετά νέος, ευτυχώς, όμως, έχει άξιους συνεχιστές, όπως η γυναίκα του Δέσποινα.
Στα χρόνια που ακολούθησαν, το Mεταξά πέρασε αλώβητο μέσα από τους δύο πολέμους. Ταεγγόνια του αείμνηστου Σπύρου Μεταξά, Ηλίας και Σπύρος ο νεότερος, ανέλαβαν την ώθηση του προϊόντος, με στόχο την ανάπτυξη και την εδραίωσή του στην δεκαετία του ’60. Ταλέντα και οι δύο που αλληλοσυμπληρώνονταν -ο Ηλίας οινολόγος και ο Σπύρος υπεύθυνος του εμπορικού και διαφημιστικού κομματιού- κατάφεραν να απογειώσουν το brand, προωθώντας το μέσα από διαφημίσεις σε παγκόσμια αθλητικά γεγονότα.
Το 1968 χτίζεται το σημερινό εργοστάσιο στην Κηφισιά. Η ανάπτυξη του τουρισμού στη χώρα ευνοεί την εξέλιξη της ελληνικής αγοράς και συνεπώς και τις εξαγωγές του Mεταξά. Αποκτά πλέον εξέχουσα θέση στη Γερμανία, ως το νούμερο ένα εισαγόμενο προϊόν της χώρας, ενώ αποτελεί ένα από τα τρία δημοφιλέστερα εισαγόμενα προϊόντα στις χώρες της Κεντρικής και Ανατολικής Ευρώπης.
Σήμερα, το σύνολο των εξαγωγών αποτελεί το 60% της παραγωγής. Από το 1989, βέβαια, το brand δεν ανήκει πλέον στην οικογένεια Μεταξά, ενώ από το 2000 κι έπειτα είναι μέλος της εταιρείας Remy Cointreau.
Σύγχρονο εργοστάσιο, παραδοσιακές τεχνικές
Στο εργοστάσιο η παραγωγή ακολουθεί μια γραμμή πλήρως αυτοματοποιημένη, με μοναδική εξαίρεση την ξεχωριστή μεταχείριση και την τοποθέτηση με το χέρι των φιαλών του πολύτιμου Private Reserve στα ιδιαίτερα κουτιά τους. Η παραγωγή του ποτού ακολουθεί την ίδια συνταγή που χρησιμοποιούσε ο Σπύρος Μεταξάς. Κάτι που ο περισσότερος κόσμος δεν γνωρίζει είναι πως το Mεταξά δεν ανήκει σε καμία κατηγορία ποτών. Είναι ο «επαναστάτης των αποσταγμάτων». Κι αυτό δεν είναι καθαρό απόσταγμα, αλλά μείξη αποστάγματος κρασιού και καλού, παλαιωμένου, μοσχάτου κρασιού.
Η παραγωγή του αποστάγματος ξεκινά με λευκές ποικιλίες κρασιού και κυρίως Σαββατιανό και Ροδίτη, οι οποίες, έπειτα από διπλή απόσταξη, οδηγούνται στα κελάρια του Mεταξά για να παλαιώσουν σε μικρά -περιεκτικότητας 300 – 350 λίτρων- καινούργια, δρύινα γαλλικά βαρέλια Limousin, τα οποία λόγω των μεγάλων πόρων τους εξυπηρετούν στην καλύτερη οξυγόνωση των αποσταγμάτων. Κάποια αποστάγματα οδηγούνται σε μεγαλύτερα βαρέλια, όγκου τριάμισι τόνων περίπου και παραμένουν εκεί αρκετά χρόνια προκειμένου να ωριμάσουν ικανοποιητικά.
Παράλληλα, προετοιμάζεται το κρασί που θα αναμειχθεί στο τελικό blend με το απόσταγμα. Αυτό προέρχεται από σταφύλια Μοσχάτου Αλεξανδρείας και Μοσχάτου Σάμου, από τις περιοχές της Σάμου, της Λήμνου και της Πάτρας. Το κρασί παλαιώνει για τουλάχιστον δύο χρόνια και για κάποιο διάστημα σε βαρέλι. Αποκτά ένα καραμελένιο χρώμα, πλούσια αρώματα τυπικά του μοσχάτου, λιβάνι, ξηρούς καρπούς, μπαχαρικά και λευκά άνθη, και μια γλυκιά γεύση, πλούσια και μεστή.
Το τρίτο μείγμα, που αποτελεί το επτασφράγιστο μυστικό της εταιρείας είναι ένα εκχύλισμα από αρωματικά φυτά και μπαχαρικά, με βάση τα ροδοπέταλα. Εχει έναν περίπλοκο αρωματικό χαρακτήρα που, εκτός από την έντονη χροιά του τριαντάφυλλου, μου ξύπνησε μνήμες από πιπέρι, δάφνη, κανέλα και μοσχοκάρυδο.
Τα τρία μείγματα ενώνονται στο τελικό blending, με τέτοιο τρόπο ώστε να διατηρείται όσο το δυνατόν περισσότερο η σταθερή ποιότητα του ποτού. Παράλληλα, γίνεται προσθήκη καραμελοχρώματος για την ρύθμιση της απόχρωσης και νερού για την τελική αραίωση στον επιθυμητό αλκοολικό βαθμό.
Το τελευταίο αυτό μείγμα οδηγείται σε βαρέλια των τριάμισι τόνων για την περαιτέρω ωρίμαση και στην συνέχεια, σταθεροποιείται, φιλτράρεται και εμφιαλώνεται. Τα αστέρια της ετικέτας που βοηθούν να ξεχωρίζουμε τα διάφορα brand του Μεταξά υποδεικνύουν, κατά μέσον όρο, τα έτη παλαίωσης των χρησιμοποιούμενων αποσταγμάτων. Και το τονίζω αυτό διότι δεν θα πρέπει να συγχέουμε τις κατατάξεις παλαιότητας που ισχύουν από τον νόμο για τα αποστάγματα τύπου Κονιάκ, αφού όπως ήδη αναφέραμε το Μεταξά δεν ανήκει σε αυτή την κατηγορία.
Η ώρα της απόλαυσης
Με «ξεναγό» τον Κώστα Ράπτη, master blender του Μεταξά, δοκιμάσαμε σχεδόν όλα τα brand της εταιρείας, ξεκινώντας από το Metaxa5*. Το χρώμα του μελί με σκούρες καραμελένιες αποχρώσεις, έντονα μοσχάτα αρώματα και στόμα μέτριας πυκνότητας με διακριτικό βαρέλι. Κατάλληλο για κοκτέιλ – όπως Alexander, Metaxa and tonic. Ακολούθησε το Metaxa7*, με βαθύ, λαμπερό, καραμελένιο χρώμα, πιο μεστό από το 5* και με πλουσιότερα αρώματα παλαίωσης, εξελιγμένα μοσχάτα, ζωηρή και ισορροπημένη γεύση με την βανίλια και τα μπαχαρικά να μένουν ακόμα και στην επίγευση.
Το Private Reserve, που είναι το καμάρι της εταιρείας και στο οποίο συμμετέχουν ποσότητες πολύ παλιών αποσταγμάτων 50 ετών περίπου, έχει ζωηρό χρώμα, σκούρας καραμέλας γάλακτος και θαυμάσιο αρωματικό μπουκέτο από κακάο, βανίλια, βαρέλι, παλαιωμένο μοσχάτο, πιπέρι και αποξηραμένα φρούτα. Εχει συμπυκνωμένη γεύση, ξεχωριστό τανικό περιεχόμενο, στρογγυλό σώμα και ήπια γλύκα. Το τελείωμά του μεταξένιο, αφήνει πληθωρική, κρεμώδη αίσθηση στον ουρανίσκο. Ο ιδανικότερος τρόπος να το απολαύσει κανείς είναι σκέτο, το πολύ με ένα πάγο, στο ποτήρι του κονιάκ με σχήμα τουλίπας.
Μια ξεχωριστή πρόταση είναι αναμφίβολα το Metaxa12* Dry, το οποίο διαφέρει σημαντικά από τα υπόλοιπα brands μιας και δεν περιέχει καθόλου μοσχάτο κρασί. Είναι λοιπόν ένα γνήσιο απόσταγμα, με ανοιχτό κεχριμπαρένιο χρώμα και χρυσαφιές ανταύγειες, με αρώματα καπνιστά, αφού τα βαρέλια στα οποία παλαιώνει έχουν επεξεργαστεί με περισσότερο κάψιμο. Θυμίζει έτσι αρκετά το ουίσκι, όσον αφορά τουλάχιστον το αρωματικό περιεχόμενο, ενώ στο στόμα είναι ξηρό, πλούσιο, αλλά πιο αιχμηρό από τα υπόλοιπα, με αρώματα επίγευσης όπου ισορροπούν καλά το φρούτο, με το ξύλο, τα μπαχαρικά και το λιβάνι.
Αυτό που δεν δοκίμασα, αφού θα πρέπει να περιμένω όπως και όλοι οι υπόλοιποι, ακόμη ένα χρόνο για να ετοιμαστεί, είναι ένα νέο επετειακό προϊόν, μεγάλης παλαίωσης, για το οποίο δυστυχώς δεν γνωρίζω περισσότερα παρά μόνο πως αναμένεται να κυκλοφορήσει σε περίπου 1 χρόνο από τώρα, με την αφορμή της 120ής επετείου της εταιρείας.
Τα προϊόντα Μεταξά, με μοναδική εξαίρεση το Metaxa12* Dry, περιέχουν μια ποσότητα κρασιού, σε αντίθεση με όλα τα υπόλοιπα αποστάγματα. Αυτό σημαίνει πως το ποτό ακόμη και μετά την εμφιάλωσή του, υφίσταται έστω και σε μικρό βαθμό, μια σχετική ωρίμαση που με την πάροδο των χρόνων -και τουλάχιστον μια επταετία αργότερα- διαφοροποιεί σε ένα βαθμό το ποτό!
Ξέρατε ότι…
*Ο Φιντέλ Κάστρο ήρθε για πρώτη φορά σε επαφή με το Mεταξά την περίοδο που μετακινήθηκε στην Κούβα με σκοπό να ξεκινήσει την επανάσταση. Στο πλοίο που τον μετέφερε γνωρίστηκε με τον Ελληνα καπετάνιο, ο οποίος του πρόσφερε ένα μπουκάλι Mεταξά. Από εκείνη τη στιγμή έγινε φανατικός οπαδός του.
*Το Μεταξά είναι το πρώτο ποτό που καταναλώθηκε στο Διάστημα.
*Κάθε λεπτό καταναλώνονται περίπου 850 σφηνάκια Μεταξά στον κόσμο.
*Το νοσοκομείο Μεταξά στον Πειραιά κατασκευάστηκε από δωρεά του Αγγελου Μεταξά το 1963.
*Ενας από τους μεγάλους χορηγούς στο παγκόσμιο πρωτάθλημα ποδοσφαίρου το 1982 ήταν το Μεταξά.
*Εξάγεται σε παραπάνω από 60 χώρες.
*Κανένα άλλο ποτό δεν έχει την ίδια διαδικασία παραγωγής.
*Αποστάγματα άνω των 30 ετών χρησιμοποιούνται για την διαδικασία παραγωγής διαφορετικών ειδών Mεταξά.
*Το Μεταξά είναι πιο παλιό από τους μοντέρνους Ολυμπιακούς Αγώνες.
*Το έμβλημά του, ο Σαλαμινομάχος, είναι εμπνευσμένο από αρχαίο νόμισμα που βρέθηκε κατά τη διάρκεια των εργασιών για τη θεμελίωση του πρώτου εργοστασίου του Μεταξά το 1888.
*Από τα πρώτα χρόνια της κυκλοφορίας του προϊόντος, ο Σπύρος Μεταξάς έγινε ο επίσημος προμηθευτής της βασιλικής αυλής του Γεωργίου Α΄.
*Σύμφωνα με το Global Drinks Report, το Μεταξά είναι ένα από τα πενήντα ποτά με την μεγαλύτερη ανάπτυξη.
