Υπάρχουν 201 πιστοποιημένα μέρη σκοτεινού ουρανού, ιδανικά για αστροπαρατήρηση
Η παρατήρηση των αστεριών είναι ίσως από τις παλαιότερες απολαύσεις που προκαλούν δέος στον άνθρωπο. Οι πεντακάθαροι, έναστροι ουρανοί, πάντοτε ήταν ελκυστικοί για τους θαλασσοπόρους, τους περιηγητές, τους πρώτους επιστήμονες-ακόμη και τον πρωτόγονο άνθρωπο, ο οποίος αισθανόταν τη μεγαλοσύνη και τον φόβο του αγνώστου.
Σήμερα, το τουριστικό ρεύμα της αστροπαρατήρησης, δεν κινείται μόνο σε οργανωμένα πλανητάρια και περιοχές με μεγάλα τηλεσκόπια, αλλά οπουδήποτε, υπάρχουν οι κατάλληλες συνθήκες. Τα ταξιδιωτικά πρακτορεία που προωθούν πακέτα παρατήρησης των άστρων, λύνουν πολλές απορίες σχετικά με το τι χρειάζεται ο τουρίστας των αστεριών, ώστε να βιώσει μία ανεπανάληπτη αστροεμπειρία. Ακολουθούν κάποιοι από τους κορυφαίους προορισμούς αστροπαρατήρησης στον κόσμο, σύμφωνα με την ψήφο των ταξιδιωτών, αλλά και χρήσιμες πληροφορίες για εκείνους που επιδιώκουν να ζήσουν μαγικές στιγμές κάτω από τα άστρα.
Ποια είναι η καλύτερη ώρα για αστροπαρατήρηση
Οι ειδικοί ταξιδιωτικοί σύμβουλοι εκτιμούν ότι, για βέλτιστη ορατότητα, ο ταξιδιώτης θα πρέπει να επιλέξει τις ημέρες κατά τη διάρκεια της νέας σελήνης, καθώς και πριν και μετά από αυτή τη φάση του φεγγαριού, καθώς το δυνατό φως της πανσελήνου, μειώνει σημαντικά τα φώτα των αστεριών. Επίσης, αντίθετα με την επικρατούσα, ρομαντική άποψη, οι καλοκαιρινοί μήνες δεν είναι ιδανικοί για αστροπαρατήρηση, καθώς χρειάζεται περισσότερος χρόνος για να πέσει η νύχτα. Ως αποτέλεσμα, ο χειμώνας, η άνοιξη και το φθινόπωρο είναι οι καλύτερες εποχές για αστροτουρισμό.
Διερεύνηση του προορισμού
Τις περισσότερες φορές, οι ταξιδιώτες αναζητούν μέρη που είναι γνωστά για καθαρούς ουρανούς και χαμηλή φωτορύπανση, καθώς οι εν λόγω συνθήκες είναι οι καλύτερες για την παρατήρηση των άστρων. Ξεναγήσεις παρατήρησης των άστρων, προσφέρουν πολλά παρατηρητήρια και εθνικά πάρκα, τα οποία συνήθως περιλαμβάνουν και τη χρήση τηλεσκοπίων.
Χρήση φορητών τηλεσκοπίων
Οι ταξιδιώτες που είναι «ταγμένοι» στα άστρα, πακετάρουν στις αποσκευές τους και ένα φορητό τηλεσκόπιο, γιατί είναι διαθέσιμο ανά πάσα στιγμή. Εξάλλου, στην αγορά διατίθενται πολλά ελαφριά τηλεσκόπια που είναι εύκολα στη μεταφορά. Ωστόσο, στις περισσότερες οργανωμένες εκδρομές ο εξοπλισμός περιλαμβάνεται στις τιμές των πακέτων.
Εφαρμογές για έξυπνα τηλέφωνα
Υπάρχουν πολλές διαθέσιμες εφαρμογές smartphone που μπορούν να βοηθήσουν στην αναγνώριση αστεριών, πλανητών και άλλων ουράνιων σωμάτων. Ορισμένες από τις εφαρμογές αυτές, επιτρέπουν ακόμη και τη χρήση του κινητού τηλεφώνου ως εικονικό τηλεσκόπιο.
Ομάδες παρατήρησης αστεριών
Σχεδόν σε κάθε προορισμό, υπάρχουν τοπικές ομάδες παρατήρησης αστεριών ή λέσχες αστρονομίας. Αυτές οι ομάδες συχνά οργανώνουν εκδηλώσεις παρατήρησης των άστρων και συνήθως διαθέτουν στα μέλη τους τηλεσκόπια. Οι ταξιδιώτες θα πρέπει να ενημερώνονται για τους τοπικούς νόμους και κανονισμούς, καθώς ορισμένες περιοχές ενδέχεται να έχουν θέσει περιορισμούς στην παρατήρηση των άστρων ή στη χρήση τηλεσκοπίων. Επίσης, θα πρέπει να δοθεί ιδιαίτερη προσοχή στη φωτορύπανση και να επιλεγούν τοποθεσίες που είναι μακριά από αστικές περιοχές και έντονα φώτα.
Παγκόσμιοι προορισμοί αστροπαρατήρησης
Για τις καλύτερες εμπειρίες παρατήρησης των άστρων και τη νυχτερινή παρατήρηση του ουρανού, συμβουλή των travel advisors είναι η επιλογή τόπων όπως για παράδειγμα υψίπεδα, τα οποία αποτελούν τον «παράδεισο» του αστροτουρισμού.
Οι περισσότερες χώρες διαθέτουν πλέον ειδικούς χώρους με χαμηλότερη φωτορύπανση ώστε να διαφυλάξουν τους σκοτεινούς ουρανούς που είναι ότι καλύτερο για την παρατήρηση των άστρων. Γι’ αυτό και οι απομακρυσμένοι προορισμοί προσφέρονται περισσότερο.
Oι καλύτεροι προορισμοί σύμφωνα με τους ταξιδιώτες
Για παράδειγμα, η τέλεια περιήγηση αστεριών σύμφωνα με τους ταξιδιώτες στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, γίνεται σε προορισμούς όπως η Φινλανδία, η Ιορδανία, το Μαρόκο και η Ισλανδία.
Επίσης, αρκετοί ταξιδιώτες θεωρούν ότι το καλύτερο μέρος στον κόσμο είναι η έρημος Ατακάμα της Χιλής, στην οποία συρρέουν αστροτουρίστες από όλο τον κόσμο. Για τον λόγο αυτό, στην περιοχή έχουν αναπτυχθεί δίκτυα περιηγήσεων, ενώ ορισμένα τοπικά ξενοδοχεία προσφέρουν ακόμη και εξατομικευμένες αστροεμπειρίες.
Ορεινή Νάξος
Στη χώρα μας, μεταξύ άλλων περιοχών, οι λάτρεις της αστρονομίας ενθουσιάζονται με την ορεινή περιοχή της Νάξου, η οποία φιλοξενεί μερικούς από τους πιο σκοτεινούς ουρανούς της Ελλάδας. Ταξιδεύοντας στο ιδιαίτερο κυκλαδίτικο νησί, οι ταξιδιώτες συνδυάζουν την απίστευτη ομορφιά του νησιού με την ευδαιμονία της αστροπαρατήρησης. Εδώ, θα βρουν και εξαιρετικά καταλύματα που προσφέρουν τον ανάλογο εξοπλισμό αστροπαρατήρησης.
Θεσσαλονίκη
Άλλος ένας ιδανικός προορισμός για αστροπαρατήρηση στην Ελλάδα, είναι ο Τρίλοφος της Θεσσαλονίκης, λίγα λεπτά έξω από την πόλη. Εδώ, διοργανώνονται εκδρομές αστροπαρατήρησης γιατί η περιοχή βρίσκεται μακριά από τη φωτορύπανση της συμπρωτεύουσας.
Αστροπαρατήρηση εν πλω στα ελληνικά νησιά
Μία ακόμη εξαιρετική ιδέα, είναι η αστροπαρατήρηση εν πλω, η οποία συνδυάζει την περιήγηση στα ελληνικά νησιά και τη μέγιστη ίσως απόλαυση των αστεριών, καθώς στη μέση του πελάγους επιτυγχάνεται το απόλυτο σκοτάδι. Και σε αυτή την κατηγορία, υπάρχουν πλέον αρκετές εταιρείες γιώτινγκ στη χώρα μας που προσφέρουν ειδικές πλεύσεις αστροπαρατήρησης, παρέχοντας στους επιβάτες και τον κατάλληλο εξοπλισμό.
Αμμόλοφοι Erg Chebbi, Μαρόκο
Τα αστέρια πάνω από το Μαρόκο είναι εντυπωσιακά κάθε εποχή, όμως κάθε 13 Δεκεμβρίου, τα τελευταία 500 χρόνια, κορυφώνεται η απίστευτη βροχή μετεωριτών, η οποία πιθανώς να προέρχεται από τον αστερισμό των Διδύμων, από την οποία πήρε και το όνομά της. Οι τοπικοί ξεναγοί εισάγουν τους ταξιδιώτες στο μοναδικό αυτό θέαμα, εξιστορώντας παράλληλα το αφήγημα του παραμυθένιου φυσικού φαινομένου.
Ρέικιαβικ, Ισλανδία
Στην Ισλανδία διοργανώνονται πολλές εξορμήσεις αστροπαρατήρησης, συνήθως με αφετηρία το Ρέικιαβικ. Οι νύχτες στην απαράμιλλη ύπαιθρο της χώρας, είναι το ιδανικό σημείο για να βιώσει κανείς τη μαγεία του Βόρειου Σέλας, το οποίο αποτελεί σπάνιο φαινόμενο και βρίσκεται εξακολουθητικά στις λίστες επιθυμιών των παγκόσμιων ταξιδιωτών.
Mount Cook, Νέα Ζηλανδία
Οι σκοτεινοί ουρανοί πάνω από την περιοχή του Εθνικού Πάρκου Mount Cook της Νέας Ζηλανδίας, είναι εντυπωσιακοί. Όπως άλλοι προορισμοί ιδανικοί για παρατήρηση των άστρων, αυτός είναι επίσης ένας προορισμός για όλο τον χρόνο, στον οποίο διοργανώνονται ολονύχτιες ξεναγήσεις συνοδεία ειδικών επιστημόνων.
Εθνικό πάρκο Yosemite, ΗΠΑ
Το Εθνικό Πάρκο Yosemite το οποίο λειτουργεί όλο τον χρόνο, είναι ο ιδανικός τόπος για ασύγκριτη θέα στον εκπληκτικό γαλαξία του ηλιακού μας συστήματος. Εξάλλου οι αχανείς εκτάσεις των ΗΠΑ, ενδείκνυνται για αστροπαρατήρηση, καθώς τα φώτα των πόλεων απέχουν πολύ από τα καθορισμένα σημεία παρακολούθησης των ουράνιων σωμάτων.
Χαβάη, ΗΠΑ
Το Mauna Kea είναι ένα αδρανές ηφαίστειο στο νησί της Χαβάης, με ιδιαίτερες ατμοσφαιρικές συνθήκες: Το κλίμα την περιοχή αυτή, είναι απαλλαγμένο από σύννεφα, επιτρέποντας τον μεγαλύτερο ίσως αριθμό από καθάριες νύχτες. Η κορυφή του ηφαιστείου είναι ένας από τους κορυφαίους προορισμούς στον κόσμο για την παρατήρηση των άστρων.
Το κόστος των άστρων
Η τιμή μιας περιήγησης παρατήρησης των αστεριών, ποικίλλει ανάλογα με την τοποθεσία, τον διοργανωτή και τη διάρκεια. Για παράδειγμα, οι πενθήμερες διακοπές στη Σαχάρα ξεκινούν από περίπου 400 ευρώ, αλλά ένας γύρος στην Αφρική θα κοστίσει πάνω από 2.000 ευρώ. Όσον αφορά στα επιπλέον κόστη, ως επί το πλείστον ο εξοπλισμός περιλαμβάνεται στην τιμή της ξενάγησης, ενώ το μόνο που θα χρειαστεί ο ταξιδιώτης είναι ζεστά ρούχα, κουβέρτες πτυσσόμενο κάθισμα, θερμός με ζεστό ρόφημα, μια κάμερα και φυσικά κιάλια αστρονομίας.
Πιστοποίηση Σκοτεινού Ουρανού International Dark Sky Places
Ο αστροτουρισμός ανθεί σε πολλές χώρες και περιοχές του κόσμου που διαθέτουν τις κατάλληλες συνθήκες αστροπαρατήρησης. Το πρόγραμμα διατήρησης σκοτεινών ουρανών, International Dark Sky Places, αναγνωρίζει και προωθεί τη διαχείριση του νυχτερινού ουρανού.
Ειδικότερα, το βραβευμένο πρόγραμμα International Dark Sky Places (IDSP) ιδρύθηκε το 2001 για να ενθαρρύνει τις κοινότητες, τα πάρκα και τις προστατευόμενες περιοχές σε όλο τον κόσμο να διατηρούν και να προστατεύουν σκοτεινές τοποθεσίες μέσω υπεύθυνων πολιτικών φωτισμού και δημόσιας εκπαίδευσης.
Αναλυτικά, το International Dark Sky Places Program προσφέρει 5 κατηγορίες πιστοποίησης: Διεθνή Καταφύγια Σκοτεινού Ουρανού, Διεθνή Πάρκα Σκοτεινού Ουρανού, Διεθνή Αποθέματα Σκοτεινού Ουρανού, Αστικοί Χώροι Νυχτερινού ουρανού και Διεθνείς Κοινότητες Σκοτεινού Ουρανού.
Από τον Ιανουάριο του 2023, υπάρχουν 201 πιστοποιημένα μέρη σκοτεινού ουρανού στον κόσμο. Αυτά περιλαμβάνουν 115 πάρκα, 38 κοινότητες, 20 καταφύγια, 16 αποθέματα, 6 θέσεις αστικού νυχτερινού ουρανού και 6 διακρίσεις φιλικές προς τον σκοτεινό ουρανό. Ωστόσο, επί του παρόντος, δεν φαίνεται να υπάρχει πιστοποιημένος σκοτεινός ουρανός σε περιοχή της Ελλάδας.
Όπως αναφέρει το IDA, τα μέρη αυτά πιστοποιούνται μετά από μια αυστηρή διαδικασία υποβολής αιτήσεων που απαιτεί από τους αιτούντες να επιδείξουν ισχυρή υποστήριξη της κοινότητας για την προστασία του σκοτεινού ουρανού και να τηρούν τις προδιαγραφές του προγράμματος. Οι αιτήσεις επανεξετάζονται περιοδικά από τη μόνιμη επιτροπή του IDA που αποτελείται από ειδικούς του σκοτεινού ουρανού και προηγουμένως επιτυχημένους αιτούντες του προγράμματος.
Μετά την πιστοποίηση, το IDA συνεργάζεται με πιστοποιημένα μέρη για την προώθηση της δουλειάς τους μέσω των σχέσεων με τα μέσα ενημέρωσης, της επικοινωνίας των μελών και των μέσων κοινωνικής δικτύωσης. Η διεθνής πιστοποίηση Dark Sky Place συμβάλλει στη βελτίωση της ορατότητας των καθορισμένων τοποθεσιών και στην ενίσχυση του αστροτουρισμού και της τοπικής οικονομικής δραστηριότητας.
