της Γκέλης Ντηλιά*
Οι κρατούμενοι είναι μια διαφορετικήκοινωνική ομάδα, με πολλές ιδιαιτερότητες κι έχουν όπως οι περισσότεροι από εμάς, κάποια ταλέντα που δεν πρόλαβαν να καλλιεργήσουν ή και να ανακαλύψουν, εξαιτίας πολλών παραγόντων, όπως αρνητικές εκπαιδευτικές εμπειρίες, προβληματικό οικογενειακό και κοινωνικό περιβάλλον, θέματα εθισμού κλπ.
Όμως, στον κλειστό χώρο της φυλακήςτούς δίνεται η δυνατότητα, μέσω εκπαιδευτικών προγραμμάτων που υλοποιούνται από διάφορους φορείς, να ξεδιπλώσουν αυτά τα κρυμμένα ταλέντα. Έτσι κι έγινε πέρυσι τον Δεκέμβρη με τους κρατουμένους-μαθητές του τμήματος των Αγγλικών στο Κατάστημα Κράτησης Ναυπλίου.
Από τα πρώτα μαθήματα που κάναμε, φάνηκε αμέσως η μεγάλη τους ανάγκη να μάθουν την linguafranca, την πιο ομιλούμενη γλώσσα του πλανήτη. Βλέποντας την μεγάλη τους διάθεση και ανταπόκριση, πρότεινα την ιδέα να ανεβάζαμε την πιο αγαπημένη παγκοσμίως «Χριστουγεννιάτικη Ιστορία» για τις γιορτές των Χριστουγέννων. Η αντίδρασή τους ήταν τόσο άμεση, που με άφησε κατάπληκτη! Με ένα στόμα απάντησαν «Ναι, θα το κάνουμε μαζί σας!» Κι αυτό έγινε χωρίς δεύτερη σκέψη! Τότε τους είπα ότι θα έπρεπε να προχωρήσουμε σε πιο εντατικούς ρυθμούς κ εκείνοιστρώθηκαν στις πρόβες, οργανώθηκαν στους ρόλους τους και μάλιστα στην πορεία είχαν και κάποιες πολύ πρακτικές ιδέες για τα σκηνικά και τα κοστούμια που θα φορούσαν.
Ακούγεται λιγάκι παράξενο, αλλά χωρίς μια δόση ρίσκου δεν γίνονται πράγματα, δεν αλλάζουν νοοτροπίες και δεν γκρεμίζονται χρόνιες παγιωμένες αντιλήψεις και προλήψεις. Οι έγκλειστοι διψούν να ξεφύγουν από την ρουτίνα τους, να αλλάξουν παραστάσεις και να αποδείξουν ότι είναι χρήσιμοι, αρκεί να τους δοθεί η ευκαιρία. Κι όταν το βάλουν στόχο, μπορούν και κάνουν θαύματα! Και επειδή «Τα θαύματα συμβαίνουν, αρκεί να το πιστέψεις!» που ήταν και το μότο της παράστασης, συνέβησαν! Εννέα κρατούμενοι μαζί με την υπογράφουσα, κάποιοι σε διπλό ρόλο, έπαιξαν μπροστά σε περιορισμένο κοινό, παρόντος του Διευθυντή τού Καταστήματος Κράτησης, τού Εισαγγελέα- Επόπτη, τής υπεύθυνης τού μεταπτυχιακού τμήματος τού Τμήματος Θεατρικών Σπουδών Πελοποννήσου, των κοινωνικών λειτουργών, κάποιων σωφρονιστικών υπαλλήλων, εθελοντών και τριώνδικών μου ανθρώπων. Και καταχειροκροτήθηκαν.
«Ήταν απίστευτοαυτό που μόλις είδαμε!», «Δεν περιμέναμε ποτέ να δούμε κάτι τέτοιο εδώ μέσα!», «Δεν έχει ξαναπαιχτεί ποτέ σε ελληνική φυλακή έργο εξ’ ολοκλήρου στα αγγλικά!», ήταν μερικά από τα σχόλια των καλεσμένων…Και οι ηθοποιοί, που μόλις είχαν δώσει τον καλύτερο εαυτό τους, παίζοντας τον Σκρουτζ, τον υπάλληλό του, τον γιο του υπαλλήλου, τον ανιψιό του, τα μέλη του φιλόπτωχου ταμείου και τα τρία φαντάσματα, του Παρελθόντος, του Παρόντος και του Μέλλοντος, έδειξαν τι σημαίνει η αποφασιστικότητα και η προθυμία και πόσο οι έγκλειστοι είναι άοκνοι εργάτες ώστε να αποδείξουν ότι δεν είναι αυτό που η ζωή τους οδήγησε εκεί μέσα, αποκόπτοντας τους από τον έξω κόσμο. Είναι και κάτι παραπάνω. Άνθρωποι που μεγαλουργούν και βγάζουν προς τα έξω έναν άλλο εαυτό, που και οι ίδιοι ανακαλύπτουν κι απορούν πού ήταν κρυμμένος. Το γιατί, το ξέρουν. Γιατί, όπως συμβαίνει και τους υπόλοιπους που κυκλοφορούν ελεύθεροι, αρκεί ένας να πιστέψει σε αυτούς κι εκείνοι θα το ανταποδώσουν στο πολλαπλάσιο!
Την ώρα που γράφεται αυτό το άρθρο, κάποιοι έχουν βγει και κάποιοι, όχι. Όμως, όσα χρόνια κι αν περάσουν κι όταν όλοι πλέον θα κυκλοφορούν ελεύθεροι ανάμεσά μας, είμαι σίγουρη πως ποτέ δεν θα ξεχάσουν πως στις 20/12/18 μια παράσταση έκανε τη μια και μοναδική πρεμιέρα της. Κι ήταν αυτοί που έλαμψαν όπως κάθε αστέρι στον θόλο της τέχνης.
*Η Γκέλη Ντηλιά είναι εθελόντρια εκπαιδεύτρια ενηλίκων σε Καταστήματα Κράτησης. Ως βραβευμένη ποιήτρια οργανώνει σεμινάρια ποίησης σε ΣΔΕ φυλακών, μαζί με τον γιο της Κων/νο. Επί του παρόντος παρακολουθεί εξ αποστάσεως Εγκληματολογία στο NanyangTechnologicalUniversityofSingapore. Συγγράφει το πρώτο non-fiction βιβλίο της με θέμα τη ζωή ενός εγκλείστου μαθητή της και συνεχίζει να γράφει τα Ποιήματα της Φυλακής.
