Οι Ουκρανοί και Ευρωπαίοι αξιωματούχοι που θα συναντηθούν την Τετάρτη στο Λονδίνο θα βρεθούν αντιμέτωποι με μια αμερικανική πρόταση να αναγνωρίσουν την παράνομη προσάρτηση της Κριμαίας από τη Ρωσία και να παγώσουν τις γραμμές του πολέμου ως μέρος μιας ειρηνευτικής συμφωνίας, αναφέρει η Washington Post επικαλούμενη αρκετούς ανθρώπους που γνωρίζουν τις εσωτερικές διαβουλεύσεις της αμερικανικής κυβέρνησης.
Οι σύμμαχοι της Ουκρανίας ελπίζουν να κερδίσουν εγγυήσεις ασφαλείας και προγράμματα ανοικοδόμησης για την εμπόλεμη χώρα σε αντάλλαγμα για οποιεσδήποτε τέτοιες εδαφικές παραχωρήσεις, προσθέτει η εφημερίδα.
Οι προτάσεις των ΗΠΑ, που παρουσιάστηκαν στην Ουκρανία στο Παρίσι την περασμένη εβδομάδα, περιλαμβάνουν η Ουάσιγκτον να αναγνωρίσει επίσημα την προσαρτημένη Κριμαία ως ρωσικό έδαφος και τελικά να άρει τις κυρώσεις κατά της Ρωσίας βάσει μιας μελλοντικής συμφωνίας, σύμφωνα με τρία άτομα που γνωρίζουν το θέμα.
Σε αντάλλαγμα, η Μόσχα θα τερματίσει τις εχθροπραξίες στην Ουκρανία σε μια περίοδο που ο ρωσικός στρατός έχει αποκτήσει ορμή στο πεδίο της μάχης και σημαντικά πλεονεκτήματα στο μέγεθος των στρατευμάτων και σε οπλισμό.
Ένας σύμβουλος του Ουκρανού προέδρου Βολοντίμιρ Ζελένσκι ανέφερε ότι οι αμερικανικές προτάσεις περιλαμβάνουν ορισμένες ιδέες με τις οποίες συμφωνεί το Κίεβο και άλλες με τις οποίες δεν συμφωνεί.
Ένας δυτικός αξιωματούχος δήλωσε ότι το μέγεθος της πίεσης που ασκείται στην Ουκρανία είναι “εκπληκτικό”. Όπως και άλλοι, μίλησαν υπό τον όρο της ανωνυμίας.
Αξιωματούχος του Στέιτ Ντιπάρτμεντ αρνήθηκε την κατηγορία ότι η Ουάσιγκτον παρουσιάζει τετελεσμένα στο Κίεβο. Ωστόσο, η απογοήτευση της κυβέρνησης του Αμερικανού προέδρου Ντόναλντ Τραμπ, η οποία εκφράζεται δημόσια ολοένα και περισσότερο το τελευταίο διάστημα, για το ρυθμό των συνομιλιών οδήγησε το Κίεβο να φοβάται μια νέα ύφεση στις σχέσεις με την Ουάσιγκτον.
Καθώς οι διαπραγματεύσεις επιταχύνονται, με Αμερικανούς αξιωματούχους να απειλούν να αποχωρήσουν εντός των επόμενων ημερών, η πίεση στο Κίεβο ενισχύεται. Γάλλοι, Βρετανοί και Γερμανοί διαπραγματευτές, που έχουν πιο ενεργό ρόλο στις ειρηνευτικές συνομιλίες, αναμένεται να προωθήσουν τα επιχειρήματα της Ουκρανίας στο Λονδίνο, σημειώνοντας ότι οποιαδήποτε συμφωνία θα πρέπει να περιλαμβάνει εγγυήσεις ασφαλείας και μεταπολεμικά προγράμματα ανοικοδόμησης, τα οποία πιθανώς θα πληρωθούν εν μέρει με παγωμένα ρωσικά περιουσιακά στοιχεία.
Ευρωπαίοι, ακόμη και Ουκρανοί, αξιωματούχοι αναγνωρίζουν σε ιδιωτικές συνομιλίες, ότι το Κίεβο είναι απίθανο να ανακτήσει τον έλεγχο των εδαφών που έχει πάρει η Ρωσία, κάποια στιγμή σύντομα. Στην καλύτερη περίπτωση, ελπίζουν να επιβραδύνουν κάπως τις διαδικασίες για μια συμφωνία που θα επιτρέπει στη Μόσχα να κρατήσει τα κατακτημένα εδάφη και να βγει από τις κυρώσεις, χωρίς πρώτα να έχουν εξασφαλίσει και κάποια σημαντικά οφέλη για την Ουκρανία.
“Υπάρχει ανησυχία ότι ο Τραμπ προσπαθεί να πιέσει τους Ουκρανούς και δεν είναι αρκετά σκληρός με τη Ρωσία”, αναφέρει ο Mujtaba Rahman, διευθύνων σύμβουλος στην Eurasia Group, μια συμβουλευτική εταιρεία για τον πολιτικό κίνδυνο. “Το τελικό ερώτημα τώρα είναι, τι παίρνει η Ουκρανία σε αντάλλαγμα να παραχωρήσει μέρος της επικράτειάς της;”
Οι ΗΠΑ παρουσίασαν το περίγραμμα των προτάσεών τους στην Ουκρανία σε συνομιλίες στο Παρίσι την περασμένη εβδομάδα, με τους Ουκρανούς να το ερμηνεύουν αυτό ως την τελική προσφορά της Ουάσιγκτον πριν σκεφτεί να εγκαταλείψει την ειρηνευτική διαδικασία, αναφέρει η Washington Post επικαλούμενη δύο άτομα που γνωρίζουν το θέμα.
Ο υπουργός Εξωτερικών Μάρκο Ρούμπιο είχε ανακοινώσει τότε ότι εάν δεν σημειωθεί πρόοδος σύντομα, ο Τραμπ ήταν πιθανό να “προχωρήσει”. Σε ένα πιθανό σημάδι της απογοήτευσης της αμερικανικής κυβέρνησης με τις συνομιλίες, ο Ρούμπιο αποφάσισε να μην πετάξει για το Λονδίνο για τις συνομιλίες την Τρίτη, λίγες μόνο ώρες πριν από την αναμενόμενη αναχώρησή του.
“Ο υπουργός Ρούμπιο είναι ένας πολυάσχολος άνθρωπος”, ανέφερε η εκπρόσωπος του Στέιτ Ντιπάρτμεντ Tammy Bruce. “Ενώ οι συναντήσεις στο Λονδίνο θα γίνουν κανονικά, δεν θα παρευρεθεί, αλλά αυτό δεν αποτελεί κάποια δήλωση σχετικά με τις συναντήσεις. Είναι μια δήλωση σχετικά με υλικοτεχνικά θέματα στο πρόγραμμά του”.
Ο ειδικός απεσταλμένος του Τραμπ, Στιβ Γουίτκοφ, επίσης δεν παρευρίσκεται. Ο ανώτατος αξιωματούχος από τις ΗΠΑ, θα είναι ο προεδρικός απεσταλμένος Κιθ Κέλογκ.
Η Ουκρανία σχεδιάζει, στο μεταξύ, να στείλει αξιωματούχους πολύ υψηλότερου επιπέδου, συμπεριλαμβανομένου του υπουργού Εξωτερικών, Αντρίι Σιμπίχα και του επικεφαλής του προεδρικού γραφείου, Αντρίι Γέρμακ.
Ο Τραμπ είπε σε δημοσιογράφους τη Δευτέρα ότι θα δημοσιοποιήσει λεπτομέρειες για τις προτάσεις των ΗΠΑ “τις επόμενες τρεις ημέρες”.
Η αμερικανική πρωτοβουλία, συμπεριλαμβανομένης της πρότασης για αναγνώριση της Κριμαίας, ήρθε μετά την επίσκεψη του Γουίτκοφ στη Μόσχα για μια πολύωρη συνάντηση με τον πρόεδρο της Ρωσίας, Βλαντιμίρ Πούτιν αυτόν τον μήνα. Ο απεσταλμένος αναμένεται να επισκεφθεί ξανά τη Μόσχα αργότερα αυτή την εβδομάδα.
Ένας από τους ανθρώπους που ενημερώθηκαν για την πρόταση την περιέγραψε ως “ιδέα του Γουίτκοφ” οι ΗΠΑ να αποκαλούν την Κριμαία ρωσική “χωρίς να υποχρεώσουν την Ουκρανία να την αναγνωρίσει”.
Το Στέιτ Ντιπάρτμεντ αρνήθηκε να σχολιάσει τις λεπτομέρειες των προτάσεων. “Το μόνο έγγραφο που κοινοποιήθηκε στο Παρίσι ήταν μια λίστα με πιθανές επιλογές για συζήτηση και σχόλια”, είπε ένας αξιωματούχος.
Αμερικανοί αξιωματούχοι αναφέρουν παράλληλα ότι και οι δύο πλευρές πρέπει να καλύψουν τα μεγάλα κενά στις διαπραγματεύσεις.
“Αν δεν είναι δυνατό – αν είμαστε τόσο μακριά που δεν πρόκειται να συμβεί αυτό – τότε νομίζω ότι ο πρόεδρος θα είναι πιθανότατα σε ένα σημείο όπου θα πει, καλά, τελειώσαμε”, είπε ο Ρούμπιο μιλώντας σε δημοσιογράφους την περασμένη εβδομάδα.
Δύσκολο να γίνει αποδεκτή η πρόταση από την Ουκρανία
Η πρόταση θα είναι δύσκολο να γίνει αποδεκτή από την Ουκρανία. Η κατάληψη της Κριμαίας από τη Ρωσία και η προσάρτηση της το 2014 άνοιξε το δρόμο για άλλες επιθετικές ενέργειες κατά της Ουκρανίας, συμπεριλαμβανομένης της υποκίνησης του πολέμου στις ανατολικές περιοχές του Ντόνετσκ και του Λουχάνσκ και στη συνέχεια της ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία το 2022.
Πολλοί Ουκρανοί βλέπουν την επιστροφή της Κριμαίας στην Ουκρανία ως αδιαπραγμάτευτη – ειδικά οικογένειες που έχουν χωρίσει για περισσότερο από μια δεκαετία.
“Αν αυτό που αναφέρουν τα μέσα ενημέρωσης είναι αλήθεια, τότε είναι και λυπηρό και επικίνδυνο”, δήλωσε την Τρίτη στο Interfax-Ukraine η Ουκρανή βουλευτής Ivanna Klympush-Tsintsadze. “Σημαίνει ότι οι ΗΠΑ στην πραγματικότητα δεν επιδιώκουν μια δίκαιη και βιώσιμη ειρήνη, αλλά μάλλον θέλουν να αναφέρουν κάποιου είδους προσωρινή εκεχειρία με το βάρος των παραχωρήσεων να μην περνά στον επιτιθέμενο – και να το παρουσιάσουν αυτό ως μεγάλο επίτευγμα των ΗΠΑ”.
Η αναγνώριση της Κριμαίας ως ρωσικής θα αποτελούσε ένα σημαντικό πλήγμα στο ηθικό της Ουκρανίας, αν και η κυριαρχία της Ρωσίας στη χερσόνησο έχει από καιρό αναγνωριστεί από στρατιωτικούς αναλυτές και πολιτικούς ηγέτες. Από τις αρχές του 2023, κορυφαίοι στρατιωτικοί αναλυτές του Πενταγώνου έχουν υποβαθμίσει την πιθανότητα η Ουκρανία να ανακαταλάβει την Κριμαία με στρατιωτική βία, σε απόρρητες ενημερώσεις, όπως αναφέρει η Washington Post.
Ο Ζελένσκι δεν εγκατέλειψε ποτέ τον στόχο της Ουκρανίας να επανακτήσει κάποτε τον έλεγχο της Κριμαίας, αλλά μίλησε με ειλικρίνεια για τους στρατιωτικούς περιορισμούς του Κιέβου. “Δεν έχουμε αρκετές δυνάμεις για να επιστρέψουμε την Κριμαία”, είπε ο Ζελένσκι στους δημοσιογράφους πέρυσι. “Ο στρατός μας δεν έχει αρκετές δυνάμεις. Πρέπει να αναζητήσουμε διπλωματικά μέσα”.
Η συμμετοχή της Ευρώπης
Ευρωπαίοι ηγέτες κατάφεραν να εισέλθουν στις ειρηνευτικές συνομιλίες τις τελευταίες εβδομάδες, μια βελτίωση σε σχέση με τις πρώτες συζητήσεις της ομάδας Τραμπ με τους Ρώσους στη Σαουδική Αραβία που είχαν αποκλείσει ακόμα και τους Ουκρανούς. Τώρα, στο Λονδίνο και όχι μόνο, θα αναζητήσουν τρόπους να χρησιμοποιήσουν την επιρροή τους υπέρ της Ουκρανίας.
Η Ευρώπη έχει όντως κάποια πλεονεκτήματα, συμπεριλαμβανομένων δισεκατομμυρίων σε κατασχεθέντα ή παγωμένα περιουσιακά στοιχεία της Ρωσίας που θα μπορούσαν να επιστραφούν ή να χρησιμοποιηθούν για τη χρηματοδότηση μεταπολεμικών προγραμμάτων ανοικοδόμησης.
Η Ευρωπαϊκή Ένωση, εν τω μεταξύ, προσφέρει στα κράτη μέλη έναν συντονισμένο τρόπο για την υλοποίηση των κυρώσεων στη Μόσχα
“Οι Ευρωπαίοι έχουν κάποια χαρτιά να παίξουν”, αναφέρει στην εφημερίδα ο Rahman και προσθέτει: “Αν δεν υπάρξει ελάφρυνση στις κυρώσεις από την πλευρά της Ε.Ε. και [υπάρξει] μόνο από τις ΗΠΑ τα οικονομικά οφέλη για τη Ρωσία θα ήταν οριακά”.
Ευρωπαίος διπλωμάτης, εξοικειωμένος με τις συζητήσεις γύρω από τις προτάσεις των ΗΠΑ, είπε ότι οι προσδοκίες παραμένουν χαμηλές για πρόοδο στον επόμενο γύρο διαπραγματεύσεων.
“Εναπόκειται στους Ουκρανούς να αποφασίσουν εάν αυτοί οι όροι είναι κάτι για το οποίο θα ήθελαν να συζητήσουν”, είπε.
Το να αφεθεί η Κριμαία – όπου βρίσκεται το βασικό λιμάνι της Μαύρης Θάλασσας της Σεβαστούπολης – στα χέρια της Μόσχας θα είχε σοβαρές επιπτώσεις σε ολόκληρη την ήπειρο, λένε οι ειδικοί.
“Η Κριμαία, είναι τόσο στρατηγικής σημασίας για την ευρωπαϊκή ασφάλεια που δεν μπορεί να υπάρξει απολύτως κανένα ενδιαφέρον από την πλευρά της Ευρώπης [η Κριμαία] να τεθεί υπό οποιαδήποτε μορφή μόνιμου ρωσικού ελέγχου ή κάτι τέτοιο να αναγνωριστεί από το διεθνές δίκαιο”, ανέφερε ο Stefan Meister του Γερμανικού Συμβουλίου Εξωτερικών Σχέσεων.
