ΕΡΩΤΗΣΗ: Πέρα από την υγειονομική διάσταση, πιστεύετε ότι, σε παγκόσμιο επίπεδο, σε αυτό που ονομάζεται «πανδημία», υπάρχει και μια άλλη διάσταση;
ΑΠΑΝΤΗΣΗ:
Βεβαίως. Υπάρχουν επίσης η πολιτική διάσταση, η επιστημονική διάσταση και θα έλεγα, από την προοπτική της φιλοσοφίας, και η επιστημολογική διάσταση. Εξ ου και, στη διαχείριση της πανδημίας, προτάσσονται αφηγήσεις που όχι μόνο διεκδικούν ένα εύλογο και απαιτούμενο επιστημονικό κύρος, αλλά και επιδιώκουν να επιβάλλουν άμεσα δεοντολογίες και μεγάλες δεοντικές παρεμβάσεις στη ζωή των ανθρώπων και των κοινωνιών. Κατ’ επέκταση, διαπιστώνω ένα πολύπλοκο μείγμα πολιτικής, κερδοσκοπίας, επιστήμης και ψευδοεπιστήμης, και νομίζω ότι πρέπει να αναλυθούν αυτά τα στοιχεία και να διαχωριστεί η πολιτική από την κερδοσκοπία και την ανοησία, και, βεβαίως, να διαχωριστεί η επιστήμη από την ψευδοεπιστήμη.
ΕΡΩΤΗΣΗ: Παρακολουθούμε διάφορους να διαδίδουν ότι ο COVID κατασκευάστηκε από τη βιομηχανία εμβολίων, άλλους να υποστηρίζουν ότι η Γη είναι επίπεδη, άλλους να υποστηρίζουν ότι το δίκτυο 5G αποτελεί ένα πείραμα ελέγχου των συνειδήσεων εκ μέρους της κινεζικής ή της ρωσικής κυβέρνησης κ.ο.κ. Πώς μπορούμε να διακρίνουμε την ψευδοεπιστήμη από την επιστήμη;
ΑΠΑΝΤΗΣΗ:
Τα ζητήματα που αφορούν στην εγκυρότητα της επιστημονικής γνώσης, στην επιστημονική μεθοδολογία και στη διάκριση της επιστημονικής μεθοδολογίας από τις μη επιστημονικές μεθοδολογίες και ιδίως από τις ψευδοεπιστημονικές μεθοδολογίες έχουν απασχολήσει επί μακρόν τη φιλοσοφική σκέψη και την ίδια την επιστημονική κοινότητα. Μάλιστα, ένας κλάδος της φιλοσοφίας ασχολείται συστηματικώς με αυτά τα ζητήματα, και γι’ αυτόν τον λόγο ονομάζεται επιστημολογία. Υπάρχει μια πλούσια βιβλιογραφία επί αυτών των ζητημάτων, αρχίζοντας από τα επιστημολογικά συγγράμματα του Ευκλείδη και του Αριστοτέλη και φθάνοντας, στον εικοστό αιώνα, στα επιστημολογικά συγγράμματα του Ίμρε Λάκατος (Imre Lakatos) και του Καρλ Πόπερ (Karl R. Popper). Από τις μελέτες μου στην επιστημολογία και στα θεμέλια της μαθηματικής ανάλυσης, έχω καταλήξει στα εξής συμπεράσματα: Ο σκοπός των θετικών επιστημών και, σε μεγάλη έκταση, και των κοινωνικών επιστημών είναι να εξηγούν παρατηρήσεις. Συνεπώς, η θετική επιστήμη προϋποθέτει και περιλαμβάνει δύο πράγματα: πρώτον, παρατηρήσεις, και, δεύτερον, τη γνώση και την εφαρμογή του επιστημονικού τρόπου εξήγησης των παρατηρήσεων, οι οποίες, με αυτόν τον τρόπο, υπάγονται σε επιστημονικές γενικεύσεις, δηλαδή, σε επιστημονικούς νόμους.
Στο πλαίσιο της επιστήμης, «εξήγηση» σημαίνει ότι έχουμε ένα μοντέλο, δηλαδή, μια απλουστευμένη περιγραφή του πραγματικού κόσμου, και ότι αυτό το μοντέλο μάς επιτρέπει να διατυπώνουμε προτάσεις περί των παρατηρήσεων, και αυτές οι προτάσεις πρέπει να συμφωνούν με αντίστοιχες μετρήσεις. Τα επιστημονικά μοντέλα είναι κάτι απλούστερο από τη συλλογή όλων των διαθέσιμων δεδομένων για τον εξής κυρίως λόγο: το μοντέλο καλύπτει ορισμένα μοτίβα (patterns) της συμπεριφοράς των δεδομένων, και οποιοδήποτε μοτίβο αποτελεί μια απλούστευση. Οποτεδήποτε έχουμε ένα τέτοιο μοντέλο, λέμε ότι αυτό «εξηγεί» τα δεδομένα, είτε επακριβώς είτε προσεγγιστικώς, είτε με βεβαιότητα είτε εντός κάποιου εύρους πιθανοτήτων, είτε εν μέρει είτε εν όλω. Μάλιστα, το ζήτημα της μοντελοποίησης, δηλαδή, του τρόπου κατασκευής και χρήσης επιστημονικών μοντέλων αποτελεί ολοκληρωμένο, ξεχωριστό μάθημα σε κάθε αξιόλογο επιστημονικό πρόγραμμα σπουδών στην τριτοβάθμια εκπαίδευση. Για παράδειγμα, η αστρονομία ασχολείται με την εύρεση και τη μελέτη μοτίβων στις κινήσεις των ουρανίων σωμάτων.
Αν θέλουμε να οπτικοποιήσουμε, με απλό τρόπο, την έννοια του επιστημονικού μοντέλου, μπορούμε να πούμε ότι ένα επιστημονικό μοντέλο μάς δίδει εκείνη την καμπύλη που συνδέει μεταξύ τους τα σημεία που αντιστοιχούν στις παρατηρήσεις. Αυτή η οπτικοποίηση, ή γεωμετρική θεώρηση, του επιστημονικού μοντέλου μάς επιτρέπει, με εύκολο τρόπο, να καταλάβουμε πού αρχίζει και πού τελειώνει η επιστημονική εργασία. Δηλαδή, ένα επιστημονικό μοντέλο συνίσταται σε μια καμπύλη που συνδέει συγκεκριμένα σημειακά δεδομένα, ενώ ένα ψευδοεπιστημονικό μοντέλο έχει τόσο μεγάλη ελευθερία ώστε η καμπύλη του μπορεί να ταιριάζει με οποιαδήποτε δεδομένα, και, άρα, δεν εξηγεί πραγματικώς τίποτε. Εξ ου και, αν δεν μπορούμε να έχουμε ένα επιστημονικό μοντέλο, τότε η απλή συλλογή εμπειρικών δεδομένων και η επεξεργασία τους με την κοινή λογική είναι σαφώς προτιμητέα έναντι ενός ψευδοεπιστημονικού μοντέλου.
Στη στατιστική, υπάρχει ο όρος «προσαρμογή καμπύλης» (curve fitting), που αναφέρεται στο προαναφερθέν κριτήριο διάκρισης ενός επιστημονικού μοντέλου από ένα ψευδοεπιστημονικό. Ένα ψευδοεπιστημονικό μοντέλο, λοιπόν, χαρακτηρίζεται από υπερπροσαρμογή, δηλαδή, από αυθαίρετη προσαρμοστικότητα της καμπύλης του σε δεδομένα. Σε λίγο πιο τεχνική γλώσσα, συμπεραίνουμε ότι ένα μοντέλο ορίζεται ως ψευδοεπιστημονικό και, άρα, ανίκανο να παρέχει επιστημονικές εξηγήσεις αν οι ελεύθερες παράμετροί του ως πληροφοριακές εισροές (inputs) είναι περισσότερες από τα δεδομένα που επιχειρεί να εξηγήσει.
Κατ’ επέκταση, συμπεραίνουμε ότι όσο πιο πολύπλοκο είναι ένα μοντέλο τόσο ακριβέστερα προσαρμόζεται η καμπύλη του στα δεδομένα. Το πόσο καλά ένα μοντέλο εξηγεί ένα σύνολο δεδομένων προσδιορίζεται αποφασιστικώς από το αν η προσθήκη μιας ακόμη ελεύθερης παραμέτρου δεν δικαιολογεί τη βελτίωση της προσαρμογής της καμπύλης που προκύπτει στα δεδομένα. Μπορούμε, λοιπόν, να μετρήσουμε το πόσο καλά ένα μοντέλο εξηγεί δεδομένα. Συγκεκριμένα, αν έχετε ένα μοντέλο που χρησιμοποιεί υπερβολικά πολλές υποθέσεις για να εξάγει λίγα συμπεράσματα, τότε έχετε να κάνετε με ένα ψευδοεπιστημονικό μοντέλο. Τέτοιου είδους μοντέλα, ψευδοεπιστημονικά, χρησιμοποιούνται κατά κόρον σε παραπλανητικές θεωρίες συνωμοσίας και σε αφηγήσεις επιστημονικών υποθέσεων ή και επιστημονικής φαντασίας, τις οποίες κάποιοι παρουσιάζουν σαν πραγματικές.
Οι ισχυρισμοί ότι ο COVID κατασκευάστηκε από τη βιομηχανία εμβολίων, ότι η Γη είναι επίπεδη, και ότι το δίκτυο 5G εμπεριέχει μυστικές εκπομπές ακτινοβολίας αποτελούν επινοήσεις, αφού κάποιος πρέπει να δεχθεί υπερβολικά πολλές υποθέσεις προκειμένου να καταλήξει στο συμπέρασμα ότι αυτοί οι ισχυρισμοί συμφωνούν με την πραγματικότητα, και, συγκεκριμένα, πρέπει να δεχθεί και ισχυρισμούς τού τύπου ότι, επί αιώνες, με συνεπή τρόπο, πλαστογραφούνται όλες οι φωτογραφίες και οι εικόνες της Γης, ότι μπορεί να εφαρμοστεί ένα σχέδιο ολοκληρωτικής πλύσης εγκεφάλου της ανθρωπότητας χωρίς να το καταλάβει κανένα από τα υποψήφια θύματα, κ.ο.κ. Αυτές οι επινοημένες υποθέσεις αντιστοιχούν σε αυτό που προανέφερα ως υπερβολική προσαρμοστικότητα της καμπύλης ενός μοντέλου. Αυτό το γεγονός καθιστά τις λεγόμενες θεωρίες συνωμοσίας αντιεπιστημονικές θεωρίες.
Οι επιστημονικές θεωρίες χαρακτηρίζονται από απλότητα, υπό την έννοια ότι λίγες υποθέσεις εξηγούν πολλά δεδομένα. Η Γη είναι σφαιρική. Το 5G είναι ένα ασύρματο δίκτυο. Οι νυχτερίδες μεταφέρουν πολλούς κορωνοϊούς, και αυτοί έχουν μεταδοθεί στους ανθρώπους στο παρελθόν, και πιθανότατα από εκεί προέρχεται ο COVID.
Ένα ακόμη χαρακτηριστικό της ψευδοεπιστήμης είναι ότι πολλοί ψευδοεπιστήμονες προβαίνουν στη διατύπωση πολλών προβλέψεων. Το ότι, μάλιστα, μπορεί να διαθέτουν ένα μοντέλο που μπορεί να κάνει προβλέψεις δεν σημαίνει ότι αυτό το μοντέλο πληροί τα κριτήρια της επιστημονικότητας. Επίσης, το γεγονός ότι ένα μοντέλο δεν κάνει προβλέψεις, αλλά μόνο εξηγεί υπάρχοντα δεδομένα, δεν σημαίνει ότι είναι αντιεπιστημονικό. Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι τα επιστημονικά μοντέλα για τη μελέτη πανδημιών: αυτά τα επιστημονικά μοντέλα δεν κάνουν προβλέψεις. Είναι μαθηματικώς σχεδόν αδύνατο να γίνουν προβλέψεις για τη διασπορά μολυσματικών νόσων, διότι η διασπορά εξαρτάται από πολιτικές αποφάσεις, οι οποίες δεν μπορούν να προβλεφθούν. Συνεπώς, με τα μοντέλα πανδημίας, δεν κάνουμε προβλέψεις (predictions), αλλά προβολές (projections), ή εξετάζουμε συγκεκριμένα σενάρια του τύπου «αν…τότε…». Στην ανάλυση σεναρίων, υποθέτουμε, για παράδειγμα, τι θα συμβεί στη διασπορά μιας μολυσματικής νόσου αν συμβεί ή αν αποτραπεί ένα μεγάλο γεγονός, αλλά το σενάριο δεν αποτελεί πρόβλεψη, διότι δεν μπορούμε να προβλέψουμε αν τα εν λόγω μεγάλα γεγονότα θα συμβούν ή όχι. Βεβαίως, το γεγονός ότι τα μοντέλα πανδημιών δεν κάνουν προβλέψεις δεν σημαίνει ότι δεν είναι επιστημονικά. Τα μοντέλα πανδημίας είναι επιστημονικά επειδή περιγράφουν επιστημονικώς τα καταγεγραμμένα δεδομένα, και, άρα, αποτελούν απλές εξηγήσεις προσαρμοσμένες σε πολλά δεδομένα. Το ίδιο ισχύει, λ.χ., και στην περίπτωση μιας άλλης, επίσης πολύ επίκαιρης κατηγορίας μοντέλων, που είναι τα κλιματολογικά μοντέλα. Με λίγα λόγια, αν θέλετε να ελέγξετε γρήγορα την επιστημονική εγκυρότητα ενός μοντέλου, ρωτήστε πόσα δεδομένα αντιπροσωπεύει και αναπαράγει και πόσες και ποιες υποθέσεις χρειάστηκε να γίνουν για να διατυπωθεί το δεδομένο μοντέλο.
ΕΡΩΤΗΣΗ: Πού και πώς υπεισέρχονται, όμως, οι πραγματικές συνωμοσίες και η κατάχρηση της επιστήμης;
ΑΠΑΝΤΗΣΗ:
Πρώτον, διαχρονικώς, διάφοροι φορείς αυξημένης οικονομικής και πολιτικής εξουσίας επιδιώκουν να χειραγωγήσουν και να ελέγξουν την επιστήμη για δικό τους όφελος. Αν, μάλιστα, λάβουμε υπόψη ότι το ιδρυμένο καπιταλιστικό σύστημα, απορρίπτοντας τα οποία άλλα ηθικά κριτήρια και προσχήματα των προγενέστερων κοινωνικών συστημάτων, ομολογεί απροκαλύπτως ότι το υπέρτατο κριτήριο συστημικής ορθολογικότητας και κοινωνικής καταξίωσης, στον καπιταλισμό, είναι η κατοχή και η διαχείριση κεφαλαίου, τότε τα πράγματα γίνονται ακόμη πιο σοβαρά, διότι προωθείται η άρση οποιουδήποτε ανασταλτικού παράγοντα ως προς την κερδοσκοπία. Η διαδικαστική ηθική που εκπροσωπείται από το νομικό σύστημα στον καπιταλισμό, εξ ορισμού, αφορά μόνο σε διαδικασίες και σε τεχνικές μέσω των οποίων εκδηλώνονται η κερδοσκοπία και η εκμετάλλευση, και όχι στην ουσία των θεμάτων με τα οποία ασχολούνται η ηθική φιλοσοφία, η πολιτική θεωρία και η κοινωνιολογία. Υπό αυτές τις συνθήκες, τα πάντα συνωμοτούν, όχι υπό τη «στενή», νομική έννοια της συνωμοσίας, αλλά υπό την έννοια των υποκείμενων μακροϊστορικών και μακροκοινωνικών τάσεων, σε βάρος της πραγματικής ελευθερίας και της πραγματικής δημιουργικότητας του ανθρώπου.
Δεύτερον, δεδομένου ότι έθεσα ήδη τα κριτήρια για την αξιολόγηση της επιστημονικής εγκυρότητας των μοντέλων, πρέπει να επισημάνω ότι επιτήδεια πρόσωπα που κατέχουν κάποια επιστημονική πιστοποίηση ή και κάποιο αξίωμα στο εκπαιδευτικό σύστημα, θέλοντας να κερδοσκοπήσουν και να εντυπωσιάσουν, μεταχειρίζονται το εξής τέχνασμα για να δυσχεράνουν τη διάκριση μεταξύ επιστήμης και ψευδοεπιστήμης, προκειμένου να προωθήσουν δικές τους επιστημονικοφανείς απόψεις, παράγοντας, λ.χ., «με το αζημίωτο», ευπώλητα βιβλία και κάνοντας οικονομικώς επικερδείς διαλέξεις, κυρίως μεταξύ αδαών και ημιμαθών. Ισχυρίζονται ότι το μοντέλο τους βασίζεται σε κάποια επιστημονική ιδέα που δεν έχει ακόμη αναπτυχθεί πλήρως αλλά είναι πολλά υποσχόμενη. Σε τέτοιες περιπτώσεις, δεν είναι δυνατό να διακριβωθεί αν και σε ποιον βαθμό το μοντέλο που προτείνουν προσαρμόζεται στα δεδομένα, διότι, όπως διατείνονται οι υποστηρικτές ενός τέτοιου μοντέλου, αυτό έχει διατυπωθεί με βάσει διανοητική έρευνα. Όμως, δεν λένε ότι ουσιαστικώς ένα τέτοιο μοντέλο δεν αποτελεί ακριβώς ένα επιστημονικό μοντέλο, αλλά μόνο μια επιστημονική υπόθεση εργασίας, και, άρα, οι ίδιοι δεν αποτελούν «προμηθεϊκούς» κομιστές κάποιας μεγάλης κρυμμένης αλήθειας, αλλά εισηγητές μιας επιστημονικής υπόθεσης εργασίας. Αυτό το πρόβλημα διαπιστώνεται εντόνως στα θεμέλια της φυσικής και της κοσμολογίας, όπου διάφορες επιστημονικές υποθέσεις εργασίας λανσάρονται στο ανειδίκευτο κοινό σαν πλήρως επικυρωμένες επιστημονικές αλήθειες στο πλαίσιο της βιομηχανίας εκλαϊκευμένης επιστημονικής λογοτεχνίας. Έτσι, λ.χ., φθάσαμε στο σημείο όπου ακόμη και πρόσωπα που δεν μπορούν να λύσουν μια δευτεροβάθμια εξίσωση να ομιλούν τελεσιδίκως και με στόμφο για παράλληλα σύμπαντα, κοσμικά ολογράμματα, χωροχρονικές σκουληκότρυπες κ.ο.κ., αποτελώντας, πολιτιστικώς, μια νεοεποχιτική εκδοχή των θρησκόληπτων λαϊκών μαζών του μεσαίωνα, με τη μόνη διαφορά ότι, σήμερα, έχουν αντικαταστήσει τη θρησκευτική δεισιδαιμονία και πλάνη με μια επιστημονικοφανή δεισιδαιμονία και πλάνη.
Τρίτον, η προσπάθεια μεγάλων παραγόντων του καπιταλιστικού κατεστημένου και επιτήδειων εκπροσώπων της εμπορικής επιστημονικής εκλαΐκευσης να χρησιμοποιήσουν την επιστήμη με τον τρόπο με τον οποίο διάφορα επιτήδεια αρχαία και μεσαιωνικά ιερατεία χρησιμοποιούσαν τη μυθολογία υποκρύπτεται πίσω από το σλόγκαν «να (υπ)ακούτε (σ)την επιστήμη», που είναι πολύ διαδεδομένο στις ημέρες μας. Όπως εξήγησα ήδη, η θετική επιστήμη δεν επιτάσσει το τι πρέπει να γίνει, αλλά μόνο εξηγεί το πώς είναι κάποια πράγματα. Ενώ η θετική επιστήμη ασχολείται με την εξήγηση καταστάσεων, με τελικό, οραματικό στόχο να εξηγήσει την όλη πραγματικότητα, η πολιτική, κοινωνική και οικονομική θεωρία και η πολιτική πράξη ασχολούνται με το πώς πρέπει να δομηθεί και να αναδομηθεί η πραγματικότητα, η υπαρξιακή κατάσταση του ανθρώπου, και, σε αυτό το πλαίσιο, αξιοποιούν τα πορίσματα της θετικής επιστήμης για να αναγνωρίσουν και να κατανοήσουν καλύτερα το πεδίο δράσης της ανθρωπότητας και να δράσουν αποτελεσματικότερα. Όταν, όμως, το πολιτικό και οικονομικό κατεστημένο έχει ως τελικό κίνητρό του το ιδιοτελές συμφέρον του, τότε μεταχειρίζεται τη θετική επιστήμη καταχρηστικώς, σαν «φύλο συκής» και εργαλείο προπαγάνδας, ισχυριζόμενο ότι, δήθεν, η δεδομένη απόφαση του πολιτικού και οικονομικού κατεστημένου επιτάσσεται από τη θετική επιστήμη. Η αλήθεια είναι ότι η θετική επιστήμη ούτε επιτάσσει κάτι ούτε ζητεί υποτελείς. Η θετική επιστήμη περιγράφει και εξηγεί επιστημονικώς. Το τι θα γίνει επί τη βάσει των πορισμάτων της θετικής επιστήμης είναι ζήτημα πολιτικό, ηθικό και αισθητικό. Εξ ου και, ειρήσθω εν παρόδω, η φιλοσοφία, ως επόπτης όλων αυτών των διαδικασιών, υπερβαίνει όλες τις επί μέρους επιστήμες και, έτσι, μπορεί να αποτελεί τον θεματοφύλακα και τον ερευνητή της επιστημονικότητας της επιστήμης και της ουσίας όλων των άλλων μορφών του πνευματικού και του ιστορικού βίου της ανθρωπότητας. Ποτέ, λοιπόν, μην εμπιστεύεστε έναν πολιτικό ή οικονομικό παράγοντα που ισχυρίζεται ότι αυτό που αποφάσισε τού το επέβαλλαν επιστήμονες ή η επιστήμη. Στην καλύτερη περίπτωση, αυτός ο ισχυρισμός υποδηλώνει διανοητική ανεπάρκεια και ηθική παραίτηση εκ μέρους του πολιτικού ή οικονομικού παράγοντα που τον εξαπολύει, ενώ συχνά υποκρύπτει δόλο.
ΕΡΩΤΗΣΗ: Χειραγωγείται η παγκόσμια κοινή γνώμη από έναν διάχυτο φόβο, προς έναν νέο τρόπο ζωής; Αν ναι, πως μπορούμε να περιγράψουμε αυτό τον τρόπο… Πρόκειται για αυτό που ακούμε, η «Μεγάλη Επανεκκίνηση»; Τι ακριβώς είναι η «Μεγάλη Επανεκκίνηση»;
ΑΠΑΝΤΗΣΗ:
Η χειραγώγηση συνειδήσεων αποτελεί ένα φαινόμενο της κοινωνικής πραγματικότητας. Για παράδειγμα, το 1893, ο Γερμανός φιλόσοφος και κοινωνικός επιστήμονας Φρίντριχ Ένγκελς (Friedrich Engels), σε μια επιστολή του προς τον Γερμανό ιστορικό και πολιτικό Φραντς Μέρινγκ (Franz Mehring), χρησιμοποίησε τον εύστοχο όρο «ψευδής συνείδηση», προκειμένου να περιγράψει τις υλικές, ιδεολογικές και θεσμικές διαδικασίες μέσω των οποίων κοινωνικές ομάδες αποπροσανατολίζονται ώστε, τελικώς, να χειραγωγηθούν προς το ιδρυμένο κοινωνικό σύστημα, αποκρύπτοντας τα εγγενή του ελαττώματα. Πράγματι, η άρχουσα κοινωνική σύμπραξη μπορεί να καλλιεργήσει συστηματικώς μια ψευδή συνείδηση σε μεγάλα τμήματα της κοινωνίας. Η κοινωνική-πολιτική ψυχολογία και οι μέθοδοι των λεγόμενων ψυχολογικών επιχειρήσεων, όπως αποκαλείται η ανώτατη μορφή της τέχνης της προπαγάνδας, στην οποία, άλλωστε, επισήμως εκπαιδεύονται στελέχη των κρατικών γραφειοκρατιών, αποτελούν χαρακτηριστικά πεδία συστηματικής διερεύνησης του ζητήματος της χειραγώγησης συνειδήσεων.
Το 1941, στο πλαίσιο του θεσμού που είναι γνωστός ως State of the Union Address, ο Αμερικανός πρόεδρος Φράνκλιν Ντ. Ρούσβελτ (Franklin D. Roosevelt) έκανε την περίφημη ομιλία του για τις «Τέσσερεις Ελευθερίες», τονίζοντας ότι η ανθρωπότητα πρέπει να επιτύχει την ελευθερία του λόγου, την ελευθερία της λατρείας (θρησκευτική ελευθερία), την ελευθερία από την ανέχεια (και, άρα, το δικαίωμα σε ένα αξιοπρεπές επίπεδο διαβίωσης αποτελεί θεμελιώδες ανθρώπινο δικαίωμα), καθώς και την ελευθερία από τον φόβο. Δυστυχώς, ένα μεγάλο τμήμα του πολιτικού, οικονομικού και θρησκευτικού κατεστημένου, διεθνώς, μεταχειρίζεται την καταστολή της ελευθερίας του λόγου, την καταστολή της ελευθερίας της συνείδησης, μεταφυσικές φοβίες, την απειλή της ανεργίας και της ένδειας, καθώς και, γενικώς, τον φόβο της υποβάθμισης ή της πλήρους εξάλειψης της ζωής ανθρώπων στο πλαίσιο ποικίλων ψυχολογικών επιχειρήσεων.
Τον Μάιο του 2020, η φημισμένη, εδρεύουσα στο Νταβός της Ελβετίας διεθνής μη-κυβερνητική οργάνωση που φέρει την επωνυμία Παγκόσμιο Οικονομικό Φόρουμ (World Economic Forum) δημοσιοποίησε μια πρόταση για την ανοικοδόμηση της οικονομικής βιωσιμότητας ως επακόλουθο της πανδημίας του COVID-19. Αυτή η πρόταση διατυπώθηκε επισήμως, τον Μάιο του 2020, με τίτλο Η Μεγάλη Επανεκκίνηση (The Great Reset) από τον Πρίγκιπα Κάρολο του Ηνωμένου Βασιλείου και τον Κλάους Σβαμπ (Klaus Schwab), ο οποίος είναι ο διευθυντής του Παγκόσμιου Οικονομικού Φόρουμ. Η εν λόγω πρόταση συνίσταται σε μια διεθνή σύμπραξη καπιταλιστικών παραγόντων, ώστε, με την επίκληση παγκόσμιων προβλημάτων, όπως οι πανδημίες και κλιματολογικά ζητήματα, να επιφέρουν συγκεκριμένες ρυθμίσεις των ροών κεφαλαίου και, γενικώς, των πολιτικών οικονομικής ανάπτυξης και του κοινωνικού τρόπου ζωής. Με ιδιαίτερη πονηρία, ο Πρίγκιπας Κάρολος επισήμανε ότι αυτή πρόταση θα εφαρμοστεί μόνο αν τη θέλει ο λαός. Εδώ έγκειται η μεγάλη πονηρία: με πόσο έγκυρη, και όχι χειραγωγούμενη ή διαστρεβλωμένη, πληροφόρηση, και με πόσο ορθολογική και ψύχραιμη σκέψη, θα κληθεί να κρίνει ένας λαός αν θέλει η όχι το εν λόγω σχέδιο της δεδομένης ομάδας του Παγκόσμιου Οικονομικού Φόρουμ; Το να λαμβάνει αποφάσεις ή να ψηφίζει ένας λαός δεν αποδεικνύει από μόνο του ότι υπάρχουν πραγματικά ελευθερία και δημοκρατία. Με τις κατάλληλες ψυχολογικές επιχειρήσεις, και αναπτύσσοντας «ψευδή συνείδηση» υπό την ευρεία έννοια του όρου, ένας λαός μπορεί να αποφασίσει «από μόνος του» αυτό στο οποίο τον χειραγωγεί μια άρχουσα ελίτ. Σε μικροκλίμακα, άλλωστε, τέτοιου είδους χειραγωγικές πρακτικές μεταχειρίζονται και πολλοί γονείς στη διαπαιδαγώγηση μικρών παιδιών και εφήβων.
ΕΡΩΤΗΣΗ: Σε γραπτή ανάλυση σας, έχετε χαρακτηρίσει την τρομοκρατική ενέργεια της «11ης Σεπτεμβρίου» ως ένα «βαθύ γεγονός». Από τότε, με τον φόβο της τρομοκρατίας, η ζωή και οι συνήθειες του κόσμου άλλαξαν. Είναι και η πανδημία ένα «βαθύ γεγονός»;
ΑΠΑΝΤΗΣΗ:
Με τον όρο «βαθύ γεγονός» (deep event), τον οποίο πρωτοχρησιμοποίησε συστηματικώς στην πολιτική ανάλυση ο πολιτικός επιστήμονας και διπλωμάτης Πίτερ Ντέιλ Σκοτ (Peter Dale Scott), ο οποίος διετέλεσε διπλωμάτης του Καναδά και καθηγητής του Πανεπιστημίου της Καλιφόρνιας, αναφέρομαι σε γεγονότα των οποίων σημαντικές κοινωνικο-πολιτικές διαστάσεις παραμένουν συγκαλυμμένες μέσω επιχειρήσεων παραπληροφόρησης. Για παράδειγμα, η λεγόμενη «ισλαμική τρομοκρατία» προβάλλεται και σχολιάζεται πολύ εντονότερα και συχνότερα από όσο προβάλλεται και σχολιάζεται το γεγονός ότι, στη διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου, αλλά και πριν από αυτόν, ήδη από τον δέκατο ένατο αιώνα, κορυφαίοι παράγοντες του δυτικοευρωπαϊκού και στη συνέχεια και του αμερικανικού πολιτικο-οικονομικού κατεστημένου καλλιέργησαν και χειραγώγησαν σκοπίμως τόσο τον αραβικό εθνικισμό όσο και τον «ισλαμισμό», νοούμενο ως μια ριζοσπαστικοποιημένη και καταλλήλως διαστρεβλωμένη εκδοχή της θρησκείας του Ισλάμ, προκειμένου, μέσω του κοινωνικο-πολιτικού χάους, των ερίδων και των πολέμων, να προωθήσουν και να εφαρμόσουν συγκεκριμένα δυτικά γεωστρατηγικά και οικονομικά σχέδια στη Μέση Ανατολή και στην Κεντρική Ασία. Αυτά τα ζητήματα ανέλυσα σε πληθώρα άρθρων μου στον Τύπο καθώς και, φέτος, στο βιβλίο μου Εγχειρίδιο Διδασκάλων (Εκδόσεις της Νέας Διάστασης).
Όπως προανέφερα, η πανδημία του COVID-19 έχει σαφώς χαρακτήρα «βαθέος γεγονότος», υπό την έννοια ότι ένα αντικειμενικό γεγονός χρησιμοποιείται για να επιβληθεί, σαν δήθεν αδήριτη αναγκαιότητα ή σαν δήθεν επιστημονική προσταγή, μια συγκεκριμένη πολιτική και να ενταθεί η καλλιέργεια «ψευδούς συνείδησης».
ΕΡΩΤΗΣΗ: Πληροφόρηση-Παραπληροφόρηση για την νόσο COVID-19… Τι είναι η «Επιχείρηση Κιού (Q)», συνδέεται με την πανδημία; Ομολογουμένως, το έψαξα και δεν κατάφερα να βρω πληροφορίες!
ΑΠΑΝΤΗΣΗ:
Κατ’ αρχάς, θα ήθελα να επισημάνω εμφατικώς ότι η παραπληροφόρηση και η κατασκευή και διάδοση θεωριών συνωμοσίας αποτελούν τέχνες πολύπλοκες και ιδιαιτέρως αναπτυγμένες. Η πολιτική επιστήμη, η κοινωνιολογία, η κοινωνική ανθρωπολογία, η ψυχολογία και η φιλολογία ασχολούνται με την επιστημονική διερεύνησή αυτών των τεχνών, αλλά και με την ίδια την παραγωγή τους, καθώς ειδικοί στα προαναφερθέντα ακαδημαϊκά πεδία στελεχώνουν κρατικές υπηρεσίες και ιδιωτικές εταιρείες που διεξάγουν παραπληφοριακές επιχειρήσεις και κατασκευάζουν και διαδίδουν θεωρίες συνωμοσίας. Εξ ου και, προκειμένου να μιλήσουμε σοβαρά για τέτοιου είδους ζητήματα, πρέπει να εργαστούμε επιστημονικά, καθώς η επιστημονική εργασία, που αποτελεί μια αυστηρή και κοπιώδη εργασία για την εξήγηση της πραγματικότητας, αποτελεί αναγκαία και αναντικατάστατη διανοητική γυμναστική και έχει χειραφετητική επίδραση.
Για να αναλύσουμε τις επιδραστικότερες αφηγήσεις αναφορικώς με πολιτικώς σημαντικά ζητήματα και ιδίως αναφορικώς με «βαθιά γεγονότα», πρέπει να έχουμε υπόψη μας τα εξής: ο κυρίαρχος μηχανισμός εξουσίας προωθεί την επίσημη επικρατούσα αφήγηση, αλλά, συγχρόνως, επειδή γνωρίζει ότι μπορεί να δημιουργηθούν εναλλακτικές αφηγήσεις, επιδιώκει να ελέγξει και να χειραγωγήσει σε μεγάλο βαθμό και το πεδίο των εναλλακτικών αφηγήσεων. Εξ ου και, παράλληλα με το να διαμορφώνει και να προωθεί την επίσημη επικρατούσα αφήγηση, ο κυρίαρχος μηχανισμός εξουσίας κατασκευάζει και διαδίδει τις δικές του αντι-αφηγήσεις και θεωρίες συνωμοσίας, ώστε, με αυτόν τον τρόπο, να προσδιορίσει σε μεγάλη έκταση τις εξελίξεις και τις τάσεις και στο πεδίο της εναλλακτικής πληροφόρησης. Όταν διερευνούμε τις αφηγήσεις αναφορικώς με πολιτικώς σημαντικά θέματα και ιδίως αναφορικώς με «βαθιά γεγονότα», πρέπει να έχουμε υπόψη μας ότι ένα σημαντικό μέρος των αφηγήσεων που διατείνονται ότι επιδιώκουν να ανοίξουν πύλες στο ανεξήγητο και να δείξουν δρόμους αντιπληροφόρησης είναι φιλτραρισμένο και προσδιορισμένο, αν όχι πλήρως κατασκευασμένο, από τους ίδιους θεσμούς που κατασκευάζουν, προωθούν και εκπροσωπούν την επίσημη επικρατούσα αφήγηση, προκειμένου να αποδομήσουν εναλλακτικές αφηγήσεις, να προκαλέσουν σύγχυση και αποπροσανατολισμό στις συνειδήσεις που αναζητούν και ερευνούν εναλλακτικές αφηγήσεις, και να προσδιορίσουν σε μεγάλο βαθμό τα μονοπάτια και την κατάληξη του πεδίου των εναλλακτικών αφηγήσεων.
Μέσα στο προαναφερθέν πλαίσιο, αναλύω και ερμηνεύω την «υπόθεση Κιού (Q)». Για όσους γνωρίζουν αυτού του είδους τις σκιώδεις λογοτεχνικές δραστηριότητες, θα παρομοίαζα την «υπόθεση Κιού» με την «υπόθεση Έψιλον» στην Ελλάδα. Το online φαινόμενο Κιού αυτοπροσδιορίζεται ως μια εσωτερική πηγή πληροφόρησης που ξεκαθαρίζει περίπου τα πάντα, περιλαμβανομένων της πολιτικής του Αμερικανού προέδρου Ντόναλντ Τραμπ (Donald Trump), της ένοπλης επίθεσης που έλαβε χώρα στο Λας Βέγκας το 2017, μυστικών ποινικών διώξεων σε βάρος διεφθαρμένων μελών των ελίτ, προσπαθειών του κοινωνικού κατεστημένου να χειραγωγήσει συνειδήσεις κ.ο.κ. Αν αρχειοθετήσουμε τα σημαντικότερα «screenshots» (φωτογραφίες οθόνης) που έχουν αναρτηθεί στις ιστοσελίδες των Q, και, στη συνέχεια, τα διατάξουμε σε ένα ενιαίο συνεκτικό σύνολο και το αναλύσουμε, τότε διαπιστώνουμε τα εξής: η ποιότητά του είναι τέτοια που το καθιστά ενδιαφέρον, υπό την έννοια ότι περιέχει πληροφοριακές αναλύσεις ιστοριών που θα έκανε ένας αναλυτής πληροφοριών, και προβαίνει σε μια ενδιαφέρουσα σύνθεση ψηφίδων του αντίστοιχου πληροφοριακού παζλ, αλλά, συγχρόνως καθίσταται εντόνως πρόδηλο και σαφές ότι οι αφηγήσεις του «κινήματος Κιού» είναι μέρος μιας ψυχολογικής επιχείρησης. Η μέθοδος ανάλυσης κειμένων-προκηρύξεων τρομοκρατικών οργανώσεων που εφαρμόζουν υπηρεσίες Ασφάλειας μπορεί επίσης να εφαρμοστεί στην ανάλυση των κειμένων των «Κιού», προκειμένου να ταυτοποιηθούν ο ρόλος τους, η κουλτούρα τους και οι σκοποί τους.
Συγκεκριμένα, οι αφηγήσεις του «κινήματος Κιού» περιλαμβάνουν προσφυγές στη θρησκευτική πίστη, παραθέτοντας βιβλικά χωρία αναμεμειγμένα με πολιτικές αναλύσεις και πολιτικά σχόλια, ακόμη και προσευχές, κι όλο αυτό το λογοτεχνικό συνονθύλευμα περιστρέφεται γύρω από τον Τραμπ, παρουσιάζοντάς τον σαν έναν θεόσταλτο τιμωρό-σωτήρα, δηλαδή, καλλιεργώντας έναν ιδιόμορφο τραμπικό μεσσιανισμό. Έτσι, η τελική ιδέα την οποία μεταδίδει και στην οποία καταλήγει το «κίνημα Κιού» είναι η εξής: υπάρχει αυτή η οντότητα, ή υπάρχουν αυτές οι οντότητες, δηλαδή, οι δομές των «Κιού», που σχεδιάζουν αυτήν την πορεία των πραγμάτων, έχουν τον έλεγχο σημαντικών καταστάσεων, και μην ανησυχείτε, αυτοί θα κάνουν τις εκκαθαριστικές επιχειρήσεις που ονειρεύεστε. Σε μια περίπτωση, «Κιου» έφθασαν στο σημείο να πουν, απευθυνόμενοι στις μάζες, περίπου το εξής: πάρτε το ποπ κορν σας και παρακολουθήστε το σόου των μεγάλων αλλαγών που θα επιφέρουν οι «Κιού» υπό τον «μεγάλο ηγέτη» Τραμπ.
Με λίγα λόγια, οι αφηγήσεις των «Κιού» περιλαμβάνουν ορισμένα πραγματικά δεδομένα και ορισμένες ενδιαφέρουσες αναλύσεις δεδομένων, αλλά προβαίνουν σε αυτές τις δημοσιεύσεις ώστε, μαζί με αυτές, να μεταδώσουν, να «ταΐσουν», στην κοινή γνώμη μια παθητικότητα και έναν μεσσιανισμό, που είναι πολύ επικίνδυνοι διότι υπονομεύουν την ιστορική δημιουργικότητα και την ιστορική υπευθυνότητα των ανθρώπων. Επί πλέον, με σκοπό την ακόμη μεγαλύτερη υπονόμευση της ικανότητας των ανθρώπων να αναλαμβάνουν ιστορική δράση και ιστορικές ευθύνες και να σκέπτονται ορθολογικά, οι αφηγήσεις των «Κιού» εμφυτεύουν μέσα σε ορισμένα πραγματικά δεδομένα και σε ορισμένες ενδιαφέρουσες αναλύσεις δεδομένων ψευδή στοιχεία, όπως, λ.χ., ότι συνελήφθησαν ο πρώην Αμερικανός πρόεδρος Μπαράκ Ομπάμα (Barack Obama) και η πρώην Αμερικανίδα υπουργός Εξωτερικών Χίλαρι Κλίντον (Hillary Clinton) για διάφορα ατιμωτικά αδικήματα, υπερβολές και ανακρίβειες αναφορικώς με πραγματικά σεξουαλικά και οικονομικά σκάνδαλα και εγκλήματα μελών των ελίτ, κ.ο.κ. Κατά συνέπεια, η συνείδηση του πληθυσμού-στόχου οδηγείται σε πληροφοριακή σύγχυση, αισθάνεται ανίκανη όχι μόνο να αγωνιστεί για να δημιουργήσει έναν άλλον κόσμο, αλλά και να κατανοήσει τον υπάρχοντα, και εναποθέτει τις ελπίδες της σε έναν «σούπερμαν», που αντανακλά την κουλτούρα των εμπορικών, αμερικανικών ποπ νεομυθολογιών, του μεσσιανισμού των ακραίων Αμερικανικών ευαγγελικών χριστιανών και σιωνιστών εβραίων, καθώς και αμερικανικών ακροδεξιών και μιλιταριστικών κύκλων.
Δεν θα ήθελα να υπεισέλθω σε περαιτέρω αναλυτικές λεπτομέρειες αναφορικώς με τους «Κιού» μέσα από τα κείμενά τους. Νομίζω ήμουν σαφής, και δεν χρειάζονται περισσότερες λεπτομέρειες. Το συμπέρασμα είναι και πάλι σαφές: αναζητήστε την αυστηρότητα, τη διαύγεια και τη συνοχή των επιστημονικών και των φιλοσοφικών συλλογισμών, και ενεργοποιήστε αμέσως τον συναγερμό διανοητικής άμυνας εναντίον οποιουδήποτε επιχειρήσει να σας οδηγήσει σε παραλογισμούς. Το μοτίβο των παραλογισμών αυτού του είδους είναι συνήθως, λίγο έως πολύ, επαναλαμβανόμενο: περιλαμβάνει ορισμένες πραγματικές πληροφορίες και αναλύσεις για «δόλωμα», και ύστερα παίζει με τον ψυχισμό σας μέσω διέγερσης συναισθημάτων και φαντασιώσεων, προσφυγών σε θρησκευτικούς και άλλους απόκρυφους παράγοντες, καθώς και μέσω της καλλιέργειας της ελπίδας για έναν «σούπερμαν» ή έστω για ένα σωτήριο «ούφο».
Βιογραφικό:
Ο Νικόλαος Λάος είναι σύμβουλος νοοπολιτικής και φιλόσοφος, έχει εκδώσει διεθνώς βιβλία του στα πεδία της φιλοσοφίας, των μαθηματικών, της λογικής και της πολιτικής και οικονομικής θεωρίας, και έχει δημοσιεύσει εκατοντάδες ερευνητικών άρθρων στον πολιτικό Τύπο.
Σπούδασε μαθηματικά και κοινωνικές επιστήμες και αποφοίτησε από το Τμήμα Μαθηματικών του University of La Verne (Καλιφόρνια), διεξήγαγε μεταπτυχιακές σπουδές και έρευνες στη διεθνή πολιτική στο Chatham House και στο London Centre of International Relations, και αναγορεύθηκε διδάκτωρ της χριστιανικής φιλοσοφίας στη Θεολογική Ακαδημία του Αγίου Ανδρέα της Ορθόδοξης Ουκρανικής Εκκλησίας του Μεξικού.
Είναι στέλεχος διεθνούς ιδιωτικής εταιρείας πληροφοριών, διευθύνοντας και δική του εταιρεία σε αυτόν τον κλάδο, και αναλαμβάνει τη διεξαγωγή μελετών νοοπολιτικής, μαθηματικής μοντελοποίησης (πολιτικών, οικονομικών και στρατιωτικών προβλημάτων) και ανάλυσης χωρών.
Σε συνεργασία με διαπρεπείς ομοτέχνους του στην Αγγλία και στις Η.Π.Α., αυτόν τον καιρό, ετοιμάζει την έκδοση ενός μεγάλου συγγράμματος για τη μελέτη των θεμελιωδών προβλημάτων της φιλοσοφίας και των μαθηματικών. Του είναι ευπρόσδεκτη κάθε διανοητικώς γοητευτική ερώτηση, και είναι προσωπικώς προσβάσιμος μέσω της ιστοσελίδας https://www.urilluminati-spoui.com/
