” Σε μια εποχή όπου οι σκιές της ανάπτυξης άρχιζαν να χαράσσονται στον ορίζοντα της Ελλάδας, η ανεπίσημη χρηματιστηριακή αγορά της Αθήνας ανέπτυσσε το δικό της ιδιαίτερο βιωματικό πανόραμα. Σε αυτό τον κόσμο των ανταλλαγών και των συναλλαγών, κυρίαρχο αντικείμενο διαπραγμάτευσης αποτελούσαν οι ομολογίες των Εθνικών Δανείων, που δεσπόζονταν στην απήχηση των επενδυτών.”
Πάνω από τον αρχοντικό χώρο του ιστορικού καφενείου “Η Ωραία Ελλάς”, στην ευδιάκριτη διασταύρωση των οδών Ερμού και Αιόλου, απλώνεται η σκιά μιας άλλης εποχής. Από το 1870, η Λέσχη Εμπόρων των Αθηνών κατέλαβε τον χώρο αυτόν, μετατρέποντας το σε πνεύματος οίκημα της επιχειρηματικής τάξης. Εδώ, οι επιχειρηματίες συναντιόντουσαν, ανταλλάσσοντας πληροφορίες και ιδέες, ενώ παράλληλα, ο χώρος χρησίμευε και ως πρακτορείο ειδήσεων, συνδέοντας την καθημερινότητα με τα οικονομικά δρώμενα.
Από εκείνη την περίοδο, η διάθεση για σημαντικότερες χρηματοοικονομικές ενέργειες άρχισε να διαπνέει τον αέρα του καφενείου. Με την πάροδο του χρόνου, η λέσχη εξελίχθηκε από απλό χώρο ψυχαγωγίας σε κέντρο χρηματιστηριακών ενεργειών, γεμίζοντας το περιβάλλον με τον ρυθμό της οικονομικής εξέλιξης.
Οι ανάγκες που επέβαλλε η δημιουργία ενός χρηματιστηρίου υπερέβαιναν κάθε προσδοκία. Όταν η πόλη της Ερμούπολης στη Σύρο ήταν στην απόλυτη ακμή της ως εμπορικό κέντρο, η απουσία ενός χρηματιστηρίου είχε γίνει εμφανής. Η ιδέα της ίδρυσης ενός τέτοιου θεσμού είχε καθιερωθεί, αλλά η Ερμούπολη έχασε την πρωτοκαθεδρία της στον τομέα αυτόν, με τον Πειραιά να αναδεικνύεται ως το νέο επικέντρο της οικονομικής δραστηριότητας.
Καθώς η Ερμούπολη ανέκυψε, ο Πειραιάς πήρε το πρωτάκι στο εμπορικό παιχνίδι. Εκεί, πριν ακόμα κανείς δεν φανταζόταν την επίσημη ίδρυση ενός χρηματιστηρίου, ήδη είχε κτιστεί ένας χώρος που θα φιλοξενούσε τις χρηματοοικονομικές δραστηριότητες. Η πρωτοποριακή αυτή κίνηση δεν έμεινε απαρατήρητη. Αν και το πειραιϊκό χρηματιστήριο δεν κατάφερε να κερδίσει την απαραίτητη δυναμική, η ίδρυσή του αποτελεί μια αξέχαστη στιγμή στην ιστορία των οικονομικών θεσμών της χώρας.
Μέσα στο πυκνό δάσος των μετοχών και των επενδύσεων, φαινόταν να αναδύεται μια παραμυθένια εικόνα, όπου η Εθνική Τράπεζα και η Εταιρία της Εθνικής Ατμοπλοΐας της Ελλάδας εκτυλίσσονταν στο παρασκήνιο. Αλλά καθώς ο χρόνος κυλούσε, οι σκηνές της παράστασης άλλαζαν, με νέους πρωταγωνιστές να εισέρχονται στο πλατό των επενδύσεων.
Μετά το 1873, ένας νέος χορός άρχισε να χορεύεται, με τις μετοχές της «Ανωνύμου Εταιρίας των Μεταλλουργείων του Λαυρίου», της ασφαλιστικής εταιρείας «Φοίνιξ» και «Άγκυρα» να κεντρίζουν το ενδιαφέρον. Και όπως το παιχνίδι της ανάπτυξης εξελισσόταν, νέοι παίκτες εισέρχονταν στη σκηνή, αφήνοντας το στίγμα τους στο έργο της οικονομικής επανάστασης.
Στον αστείρευτο ποταμό των επενδύσεων, οι μετοχές των μεταλλευτικών εταιριών έστρεφαν τα βλέμματα, αφήνοντας το ένδοξο ίχνος τους στην ιστορία της ανάπτυξης. Και όπως ο χρόνος περνούσε, η οικονομία ανέπτυσσε νέα φτερά, με το Χρηματιστήριο Αθηνών να αντικατοπτρίζει τον παλμό της εποχής, αποτελώντας τον πυρήνα της οικονομικής δραστηριότητας και της ανανέωσης.
Το χρηματιστήριο Αθηνών
Στον πυκνό ιστό της οικονομικής σφαίρας, η δράση του Χρηματιστηρίου Αξιών Αθηνών αποτυπώνεται μέσα από την Ελληνικά Χρηματιστήρια – Χρηματιστήριο Αθηνών Α.Ε. Συμμετοχών (ΕΧΑΕ) και τις υποκαταστάτριες της, πλαισιώνοντας το παρασκήνιο με τον ρυθμό των συναλλαγών. Αλλά η γέννησή τους δεν ήταν απλή. Το Χρηματιστήριο μετουσιώθηκε σε ανώνυμη εταιρεία, ανήκουσε στον καθρέπτη του ελληνικού δημοσίου το 1995. Μια σειρά από εξαγορές και ανταλλαγές ανέδειξε την παρουσία ιδιωτών στο μέτωπο των μετοχών, όμως το ποσοστό του ελληνικού κράτους παρέμεινε σημαντικό. Τον κύκλο του 2000, η Ελληνικά Χρηματιστήρια Α.Ε. ενώνει τις δυνάμεις της με τη συμπαραγωγή των εταιρειών Χρηματιστήριο Αξιών Αθηνών Α.Ε. και Χρηματιστήριο Παραγώγων Αθηνών Α.Ε. Σε κάθε της βήμα, η παρουσία της Ελληνικά Χρηματιστήρια Α.Ε. ενισχύεται, αποκτώντας ελέγχους και συμμετοχές που διαφοροποιούν τον χαρακτήρα της. Με προσοχή και στρατηγική, η πορεία της Ελληνικά Χρηματιστήρια Α.Ε. διαγράφει μια σειρά από ενοποιήσεις και εξαγορές, κάνοντάς την έναν από τους κύριους παίκτες στον χορό της αγοράς.
Οι οικονομικές κρίσεις και το χείλος του γκρεμού
Το πρώτο μεγάλο οικονομικό κρούσμα που σάρωσε την Ελλάδα ξεκίνησε πολλά χρόνια πριν ακόμη διαμορφωθεί ένα οργανωμένο χρηματιστήριο. Ήταν τον Απρίλιο του 1884 όταν η μετοχή της Εταιρείας Μεταλλουργείων Λαυρίου, μια κερδοσκοπική εταιρεία, έπεσε θύμα της παιγνιομανίας της εποχής. Την περίοδο 1882-1884, η μετοχή της Λαυρίου ήταν στο επίκεντρο των επενδύσεων, μέχρι που μια ανακοίνωση για μειωμένα μερίσματα τον Ιανουάριο του 1884 προκάλεσε πανικό και πτώση στην αξία της μετοχής. Αυτό συνέβαλε στην υποβάθμιση των υπολοίπων μετοχών και οδήγησε πολλές εταιρείες σε ζημίες.
Παρόλο που η μετοχή της Λαυρίου ανακάμπτει κάπως τα επόμενα χρόνια, η παιγνιώδης φύση της παραμένει. Οι τράπεζες Κωνσταντινούπολης και Πιστωτικής αναμετριούνται για την υποστήριξή της, ενώ η πολιτική αστάθεια εντείνει την κρίση. Το 1890, η αλλαγή στην πολιτική εξουσία φέρνει νέες αναταράξεις στην αγορά, ενώ οι τιμές των μετοχών παραμένουν ασταθείς μέχρι το 1891. Από τότε και μέχρι το 1892, η οικονομική ανασφάλεια της κυβέρνησης οδηγεί σε νέα πτώση των τιμών.
Το πρότυπο της πρώτης κρίσης επαναλαμβάνεται και περισσότερο δυο χρόνια αργότερα, το 1914, λόγω της έντασης στις ελληνοτουρκικές σχέσεις. Το χρηματιστήριο, παρόλο που διατηρεί κάποια σταθερότητα, δέχεται ένα ακόμα χτύπημα. Μετά από περίοδο ύφεσης, το χρηματιστήριο ξαναβρίσκει τον ενθουσιασμό το 1918, με το ενδιαφέρον να επικεντρώνεται στις ατμοπλοϊκές εταιρείες.
Ακολουθεί ένας κύκλος εναλλαγών ευημερίας και κρίσεων, με τα γεγονότα του 1925, του 1929 και της δεκαετίας του 1990 να επαναλαμβάνουν τα παραδείγματα της αστάθειας. Παράλληλα, η πολιτική και οικονομική ανασφάλεια δημιουργεί κύματα ύφεσης και πτώσης στο χρηματιστήριο. Τα σκάνδαλα των χρηματιστηριακών εταιρειών της δεκαετίας του 1990 επιβεβαιώνουν το κύκλο της ύφεσης.
Για τη συγγραφή του παρόντος άρθρου χρησιμοποιήθηκαν στοιχεία απο τo Wikipedia και την εφημερίδα Καθημερινή.
