Ο εκσυγχρονισμός της ελληνικής κοινωνίας, ιδιαίτερα στον τομέα της Δικαιοσύνης, αποτελεί πρόκληση που δεν περιορίζεται σε απλές μεταρρυθμίσεις, αλλά απαιτεί μια βαθιά αναπροσαρμογή της σκέψης και των θεσμών μας. Η παρούσα ανάλυση, από τους Χρήστο Μπαξεβάνη και Βαγγέλη Ρηγάτο, εξετάζει την αναγκαιότητα αυτού του εκσυγχρονισμού ως μια διαρκή κοινωνική διαδικασία, που συγκρούεται με παγιωμένες αντιλήψεις, κομματικές σκοπιμότητες και εδραιωμένες αναχρονιστικές νοοτροπίες.
Ο εκσυγχρονισμός είναι μια πολυδιάστατη και πολυεπίπεδη προσπάθεια σύγκλισης της ελληνικής κοινωνίας, και ειδικότερα της Δικαιοσύνης, με τις πιο προηγμένες, ευρωπαϊκές μορφές οργάνωσης της οικονομίας και του κράτους, την εναρμόνιση των ελληνικών θεσμών με τις πρακτικές των ευρωπαϊκών χωρών και την αναβάθμιση της διεθνούς θέσης της χώρας.
Δεν είναι μια φάση ή ένα στάδιο ανάπτυξης, αλλά μια διαρκής κοινωνική διεργασία. Μια προσπάθεια που έχει παρελθόν, συνεχίζεται στο παρόν και προσβλέπει στο μέλλον. Μια διαρκής κοινωνική διεργασία που αντιμετωπίζει τα προβλήματα της εξέλιξης και καθοδηγεί τις λύσεις τους.
Ο εκσυγχρονισμός αφορά μια νέα αντίληψη για τη λειτουργία της κοινωνίας που διευρύνει τις ελευθερίες και τις δυνατότητες των πολιτών, για αυτό και είναι άρρηκτα συνδεδεμένος με τον ορθολογισμό, απέναντι σε προκαταλήψεις, ιδεολογήματα, εμμονές και φαντασιώσεις, αναχρονιστικές νοοτροπίες, πελατειακές σχέσεις, κρατικιστικές λογικές και συντεχνιακά συμφέροντα που εκτρέφουν την «αμυντική καθήλωση» στα ήδη εξασφαλισμένα.
Η ελληνική πραγματικότητα δεν μπορεί άλλο να τρέφεται από λαϊκίστικές αυταπάτες και βολικές ψευδαισθήσεις, να έλκεται από την αρχαιολατρία και τη θρησκοληψία, να στηρίζεται σε απλοϊκές εξηγήσεις και τελικά να οδηγείται στη δημιουργία εσωτερικών και εξωτερικών εχθρών, αναπαράγοντας και διαιωνίζοντας το σύνδρομο μιας Ελλάδας φοβικής και περίκλειστης στα νότια όρια της βαλκανικής χερσονήσου.
Για αυτό και ο ευρωπαϊκός εκσυγχρονισμός αποτελεί κάλεσμα για αναπροσαρμογές, αναδιαρθρώσεις και αλλαγές κατεύθυνσης, αλλαγή παραδείγματος με συγκεκριμένα προγράμματα, με συντονισμένες και μελετημένες δράσεις ως προς τους αναγκαίους πόρους, τα μέσα, και τις επιπτώσεις, με αξιολόγηση, σχεδιασμό και μέτρηση αποτελεσμάτων.
Η μεταρρυθμιστική/
Στον αντίποδα, μια κουλτούρα προστατευτισμού και εσωστρέφειας αντιλαμβάνεται τον περιβάλλοντα κόσμο ως εχθρικό, αντιμετωπίζει τη Δύση με καχυποψία, εμφορείται από νοοτροπία θυματοποίησης, υπακούει σε μια λογική «αναφαίρετων κεκτημένων», «απαράγραπτων δικαίων» και μια έμμονη ιδέα «συρρίκνωσης του Ελληνισμού». Η σύγχρονη πρόοδος της χώρας είναι μια πορεία διαρκούς αναμέτρησης των δύο αυτών παραδόσεων.
Η πραγματικότητα συχνά είναι αρκετά διαφορετική από τις νοητικές κατασκευές που με τόση ευκολία χρησιμοποιούμε. Για να πετύχουμε, λοιπόν, είναι ανάγκη να προσαρμόζουμε διαρκώς τη θεωρία και την πράξη στις δυνατότητες που διαθέτουμε. Αυτό δεν αποτελεί νομιμοποίηση της υπάρχουσας κατάστασης, αλλά εξορθολογισμό της δράσης μας. Απαιτεί την αντικατάσταση των προσδοκιών, που δεν μπορούν να εκπληρωθούν, με μια αποτελεσματική δράση. Προϋποθέτει την ακριβή γνώση του κόσμου γύρω μας. Συνεπάγεται απόρριψη των δογματικών καταναγκασμών. Οδηγεί στην ελεύθερη αναζήτηση των ρυθμιστικών δυνατοτήτων και των εφικτών τρόπων πραγμάτωσης των σχεδίων και δράσεών μας κόντρα στο ρεύμα.
«Ο κόσμος προχωρά και η ζωή εξελίσσεται. Για αυτό και αν κάτι τελικά χρειαζόμαστε περισσότερο από οτιδήποτε άλλο στην Ελλάδα, και ειδικότερα στο χώρο της Δικαιοσύνης, είναι μια επανάσταση της κοινής λογικής.»
Επιδίωξη του ΟΠΕΔ είναι τα μέλη του να παραμένουν χρήσιμα στην οικογένεια του Ομίλου και ωφέλιμα στην Πολιτεία και στηρίζεται σε έναν ισχυρό θεσμικό και ηθικό πυρήνα. Ως όμιλος προβληματισμού και διαβούλευσης, ο ΟΠΕΔ έχει ως στόχο να προωθήσει τη συμμετοχή σε δημόσιες πολιτικές και την παραγωγή ιδεών που να εξυπηρετούν το κοινό καλό. Το έργο του βασίζεται σε μια συμμετοχική διαδικασία που ενθαρρύνει τα μέλη του να συμβάλουν με τον επιστημονικό τους λόγο και την επαγγελματική τους εμπειρία, διαμορφώνοντας καινοτόμες προτάσεις για κρίσιμα ζητήματα.
Η σημασία του να είναι τα μέλη χρήσιμα στην οικογένεια του Ομίλου, έγκειται στη συλλογική δράση και τη συνεργασία. Μόνο μέσα από μια δυναμική κοινότητα που καλλιεργεί την ανταλλαγή απόψεων, τη σύνθεση προτάσεων και τη διαρκή εξέλιξη των ιδεών, μπορούν τα μέλη να παραμείνουν ενεργά και δραστήρια. Αυτή η δραστηριότητα δεν περιορίζεται μόνο στην ανάπτυξη θεωριών, αλλά ενσωματώνει και την υλοποίηση πρακτικών λύσεων που έχουν άμεση εφαρμογή.
Παράλληλα, ο στόχος της ωφέλειας προς την Πολιτεία ενισχύει την ανάγκη ο ΟΠΕΔ να λειτουργεί ως γέφυρα ανάμεσα στις ακαδημαϊκές και επαγγελματικές προτάσεις και στη διαμόρφωση δημόσιας πολιτικής. Τα μέλη του ΟΠΕΔ, μέσω της επιστημονικής τους επάρκειας, οφείλουν να προτείνουν βιώσιμες λύσεις σε πραγματικά προβλήματα της κοινωνίας, ενισχύοντας τη λειτουργία του κράτους και την εξυπηρέτηση του πολίτη.
«Η αξία του ΟΠΕΔ έγκειται στο ότι τα μέλη του δεν είναι απλοί παρατηρητές ή σχολιαστές, αλλά ενεργοί συμμετέχοντες στην οικοδόμηση ενός καλύτερου μέλλοντος για την κοινωνία και την πολιτεία.»
Η απελευθέρωση από κοντόφθαλμες ψηφοθηρικές σκοπιμότητες αποτελεί θεμελιώδη προϋπόθεση για την οικοδόμηση μιας υγιούς, λειτουργικής και δίκαιης πολιτείας. Όταν πολιτικές αποφάσεις λαμβάνονται υπό το πρίσμα της κομματικής σκοπιμότητας και όχι της ευρύτερης κοινωνικής ωφέλειας, το αποτέλεσμα είναι συχνά η διαιώνιση στερεοτύπων και η εξυπηρέτηση μεμονωμένων συμφερόντων εις βάρος του συλλογικού καλού. Αυτό δημιουργεί ανθρώπους με κομματικές παρωπίδες, οι οποίοι αδυνατούν να δουν πέρα από τις κομματικές τους δεσμεύσεις και να προάγουν πραγματικές λύσεις στα προβλήματα.
Η ανάγκη απομάκρυνσης από αυτές τις τακτικές είναι επιτακτική. Επιδιώκουμε πρακτικές που θα εξυγιαίνουν τη δημόσια σφαίρα, αποκαθαίροντας συμπεριφορές που απορρέουν από κομματικές γραμμές και στρατευμένη καθοδήγηση. Ο στόχος είναι να εστιάσουμε σε πολιτικές που υπηρετούν το δημόσιο συμφέρον και ενισχύουν την ισοπολιτεία, την αξιοκρατία και την αποτελεσματική διακυβέρνηση. Με την απαλλαγή από αυτές τις κομματικές επιρροές, μπορούμε να προχωρήσουμε προς μια πιο ειλικρινή και δίκαιη κοινωνία, όπου οι αποφάσεις λαμβάνονται με γνώμονα το κοινό καλό και όχι την εξυπηρέτηση προσωπικών ή κομματικών συμφερόντων.
- Ο Χρήστος Μπαξεβάνης είναι Δικαστικός Υπάλληλος, Διδάκτωρ Νομικής Α.Π.Θ., Διεθνολόγος, πρ. Ειδικός Εμπειρογνώμων στην Ε.Ε., Επικεφαλής του Ομίλου Προβληματισμού για τον Εκσυγχρονισμό της Δικαιοσύνης.
- Ο Βαγγέλης Γ. Ρηγάτος είναι Δικαστικός Υπάλληλος, κάτοχος μεταπτυχιακού τίτλου MBA. Είναι εκλεγμένος εκπρόσωπος στην Ομοσπονδία Δικαστικών Υπαλλήλων Ελλάδας, αντιπρόσωπος της Αιτωλοακαρνανίας στο Οικονομικό Επιμελητήριο Ελλάδας και Εκτελεστικός Υπεύθυνος του Ομίλου Προβληματισμού για τον Εκσυγχρονισμό της Δικαιοσύνης.
Διαβάστε Περισσότερα:
ΟΠΕΔ: Μεγάλη επιστημονική εκδήλωση με θέμα «Τεχνοηθική και Κυβερνοασφάλεια»
